Your Inner Fish ~ Neil Shubin

► door: A.IJ. van den Berg

Shubin is een paleontoloog. Toch werd hij aan de Universiteit van Chicago benoemd tot hoofd van de faculteit menselijke anatomie — door personeelsmutaties waar hij zelf geen invloed op had. En in praktijk bleek deze positie zo gek ook niet te zijn. Mensen zitten vrij ingewikkeld in elkaar. Waren wij ontworpen geweest dan zouden zaken aanmerkelijk logischer zijn aangepakt.

Voor artsen in opleiding is anatomie daarom een moeilijk vak. Maar Neil Shubin merkte dat hij zijn ervaring met primitievere levensvormen goed kon gebruiken om zijn studenten te helpen. Alles wat in mensen voorkomt, is elders ook waar te nemen. Alleen dan vaak nog een stuk simpeler.

De evolutie kan ook enkel gebruik maken van wat er al is, en daar dan op verder gaan.

Your Inner Fish werd daarmee verschillende boeken in éen. Over het geheel gezien, is het een elegante inleiding in de anatomie en de genetica — waarbij de auteur vrijwel geen basiskennis veronderstelt bij de lezer.

Daar dwars doorheen loopt het verhaal van de evolutie van het leven op aarde. Wat Neil Shubin dan weer koppelt aan zijn eigen ervaringen met veldwerk en het opgraven van fossielen.

Terloops biedt dit boek dus ook een gids over hoe te herkennen is waar versteende resten van vroeger leven te vinden zijn.

Spannendste element van de tekst werd daarmee Shubin’s vondst in Noord-Canada, van een 375 miljoen jaar oude visachtige, die zich op verschillende manieren van oudere vissen onderscheidde. Dat beest had ineens een nek. Waardoor het zijn kop kon bewegen ten opzichte van de schouders. En het beest had botten in zijn voorvinnen, waardoor die ineens stevig genoeg waren om zich op te kunnen drukken.

Daarmee kon het beest zich ook buiten het water redden.

Die vinbotten zijn dan weer geen andere botten dan wij in onze armen hebben. Wat dan komt omdat precies dezelfde genen een rol hebben gehad bij de bouw.

Shubin had bewust naar deze visachtige gezocht — die hij en zijn team Tiktaalik hebben gedoopt — want in 385 miljoen jaar oude aardlagen waren alle vissen nog vissen. En in die van 365 miljoen jaar terug kwamen er ineens al beesten voor met een duidelijke nek, en poten.

Dus moest er een tussenfase zijn, of zijn geweest. En wonderbaarlijk genoeg is het paleontologen dus gelukt die te vinden. Zelfs al hebben ze er bewust naar gezocht. Want meer dan 99% van alle leven dat ooit op aarde leefde, is immers uitgestorven; en het merendeel daarvan liet geen enkele restanten na.

Behalve dan dat al dat dierlijke leven dus terug te leiden is tot éen set bouwinstructies. Die maakt dat voor wie goed kijkt alle dieren ineens variaties worden van hetzelfde uitgangspunt.

Neil Shubin eist van zijn studenten dat die van een cellenpreparaat onder een microscoop kunnen herkennen uit welk deel van het lichaam dat komt. Die studenten vinden dat vreselijk moeilijk. Terwijl ook die opgave niets anders zegt dan dat er natuurwetten zijn, die telkens weer opgaan.

Neil Shubin, Your Inner Fish
The amazing discovery of
our 375-million-year-old ancestor

237 pagina’s
Penguin Books 2009, oorspronkelijk 2008

[x]


© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden