Wonder werkt ~ Pam Emmerik
Het kost doorgaans tijd om alle moed te verzamelen zelf te durven nadenken. Zo heb ik jarenlang braaf tentoonstelling na tentoonstelling bezocht vol hedendaagse beeldende kunst, terwijl ik daar toch zelden iets aan beleefde. Want dit hoorde een beschaafd mens te doen.
Vakwerk, of ambachtelijke vaardigheden, waren alleen nooit te aanschouwen in de galleries of musea. Het enige wat de kunstenaars van het moment nog leken te bieden, waren wat petieterige concepten, met veel poeha verkocht — ideeën die voor mij al verdampten op het moment dat ik er over begon na te denken.
Dus blijven mijn artistieke uitstapjes sinds begin deze eeuw beperkt tot die aan tentoonstellingen over design — waar de pretentie zo veel minder is — en de schaarse keren dat een tekenaar eens wat zalen ter beschikking krijgt.
Toevallig verschenen de stukken uit de essaybundel Het wonder werkt van Pam Emmerik [1964 — 2015] precies in de periode dat de hedendaagse beeldende kunst mij met grote onverschilligheid begon te slaan. Dus hebben wij niet zelden naar hetzelfde gekeken. Ter datering: iemand als Tracy Emin moest nog geïntroduceerd worden bij het Nederlandse publiek. Emmerik kon alleen vaak wel een groot enthousiasme opbrengen voor de getoonde kunst.
Dat alleen al was prettig aan dit boek. Want Pam Emmerik’s argumenten deugden, en werden bovendien vaak prettig absoluut verwoord.
Begreep ze daarbij ook heel goed wat anderen tegen de hedendaagse beeldende kunst zouden kunnen hebben:
Ik heb vaak gemerkt dat mensen het gevoel hebben dat moderne kunst een lachspiegel is die ze bespot en uitstoot en die in hoge mate intimiderend is. Ik begrijp dat gevoel wel, ik ben ook niet opgevoed met de kunst. Die intimidatie doen verdwijnen, geloof me, daar ben ik radicaal, radicaal, radicaal, radicaal, radicaal voor! Aan de andere kant is het absurd om te verwachten dat kunst zich plompverloren, zonder enige voorkennis, aan je zal openbaren. […]
[Kijken is een werkwoord]
Emmerik’s stukken beginnen doorgaans met iets vreemds en persoonlijks, om van daaruit door te schakelen naar het eigenlijke onderwerp. Want ze begreep waarschijnlijk goed dat het heel anders moest doen dan haar collega kunstbeschouwers deden, wilde ze ook andere mensen kunnen overtuigen dan het standaard kunstpubliek.
De kunstbeschouwing is nog een stuk autistischer dan de kunst.
[Kijken is een werkwoord]
Dus sprankelde dit boek nogal, voor mij, en bracht Het wonder werkt aardig wat leesplezier. Zonder dat ik nu radicaal mijn mening over de contemporaine kunsten heb bijgesteld, overigens. Alleen hoef je het echt niet eens te zijn met de conclusies van een schrijver om te kunnen genieten van haar formuleringskracht.
RSS feeds