Tot hier en niet verder ~ Adriaan Bontebal
Deze digitale tijden komen met hun eigen vanitassymbolen. Online zijn er miljoenen verlaten websites te vinden, bijvoorbeeld. Allemaal ooit begonnen vanuit het optimisme en de hoop nog eens iets op te gaan leveren. En toen gestopt. Doorgaans al snel. Heel soms pas opvallend veel later.
Overigens moest ik toch eens in de FAQ hier opnemen dat ik echt niet weet waar Achille van den Branden tegenwoordig uithangt, en waarom zijn boekbesprekingen offline werden gezet. Laatst was er weer een mail aan mij met eeuwig deze herhaalde vraag.
Ik hoop enkel dat hij iets leukers is gaan doen.
Bij websites die me intrigeren, kijk ik altijd of deze een RSS-feed hebben — opdat er vervolgens automatisch een melding kan komen als er iets nieuws is gepubliceerd. Voorheen leverde me dat met regelmaat vele honderden links per dag op in mijn feed-reader. Tegenwoordig is die stroom aanzienlijk minder groot, en heb ik het internet elke dag ook een stuk sneller uit.
Ook de RSS-feed, laat staan zo’n persoonlijke verzameling van feeds, zal ooit dus een vanitassymbool worden. Verwijzen dan naar zo veel technologie verder die ooit heel nuttig leek, en dat inmiddels niet meer is.
De verzameling websites in mijn reader weerspiegelt niet alleen mijn belangstelling van het moment. Tal van de daarin verzamelde websites bestaan niet meer. Alleen wied ik die niet weg. Het bestaan van die feeds stoort immers niet, ook al zullen ze verder nooit meer een nieuwe verwijzing opleveren.
Eén van de feeds die plotseling ophield met regelmatig doorverwijzen, was die van het weblog van Adriaan Bontebal [schrijfnaam van Aad van Rijn, 1952 — 2012]. Daar bestond ook een grondige reden voor. Hij was nog vrij plots aan longkanker gestorven.
Tot hier en niet verder is een postuum verschenen bundel, met een bloemlezing uit eerdere bundels gedichten of verhalen, en een enkele tekst die van dat weblog komt. Samengesteld door onder meer zijn broer, Theo van Rijn, die verontschuldigend schrijft dat Aad ongetwijfeld andere keuzes had gemaakt — alleen was er ook die zo duidelijke wens geweest nog éen keer een boek uit te brengen.
En halverwege deze uitgave bekroop me wat misschien het best de Biesheuvel-sensatie kan heten. Voornaamste constante in wat ik las, was namelijk niet de ook zo duidelijk aanwezige humor, maar juist de inzet van humor om iets anders te overstemmen; en alle eenzaamheid die daar dan nog weer onder te vermoeden was.
In het korte nawoord van het boek wordt Bontebal’s levensloop geschetst. Een cruciale gebeurtenis was daarin dat hij in 1975 een motorongeluk kreeg, en voortaan met éen been door het leven had te stappen. Vervolgens was er ook een switch van een geregeld bestaan als programmeur naar een meer bohémienachtig leven, met minieme inkomsten, als onder meer dichter.
Alleen trad hij na 1996 amper nog op.
Het nawoord rept terloops ook van pleinvrees, en een teruggetrokken bestaan uiteindelijk, in Den Haag. En die mededeling verbaasde niet. Een lezer kan dus genoeg hebben een verzameling teksten, om daaruit een al redelijk gelijkend portret van de maker te kunnen construeren. Nu goed, Bontebal was ook wel erg vaak alleen op stap in zijn verhalen. Weinig anderen in deze teksten die niet onvoorspelbaar lijken, en daarmee vreemd. En een normale man heeft niet liefst vijf, zes katten thuis.
Enfin. Helemaal reconstrueren kan ik niet meer wat me ooit heeft aangetrokken in Bontebal’s weblog — dat zal zijn eigen toon zijn geweest, en dat hij ook in die weergaven van alledaagse beslommeringen nog beter schreef dan de meesten het kunnen online.
In elk geval zette die eenzijdige kennismaking via internet ooit me aan om me nu nog eens te verdiepen in de teksten waar hij echt zijn best op had gedaan. En dat was zeker niet vervelend. Zelfs ondanks alle overschreeuwde angst.
RSS feeds