Huil maar, ik wens je uitstel toe ~ Joubert Pignon
Het eerste boek van een schrijver wordt vergeleken met de hele wereldliteratuur. Het tweede hoogstens nog met het debuut. Ik heb niet onthouden wie deze opmerking ooit maakte, of wanneer. De waarheid van de uitspraak is alleen zo groot, dat die me een bewezen wetmatigheid lijkt.
Voor Huil maar, ik wens je uitstel toe geldt dan ook weer dat dit geen wezenlijk ander boek is dan Er gebeurde o.a. niets; het boek dat Joubert Pignon hiervoor heeft uitgebracht. Het boeklogje over dat debuut zou hier zelfs bijna volledig gerecycled kunnen worden, met enkel wat andere citaten.
En dus is het een probleem, voor mij nu hier, om nog eens andere invalshoek te vinden om te laten zien wat Joubert Pignon aan het doen is.
Tuurlijk, omdat beide boeken ook een soort kroniek bieden over het leven van het personage Joubert Pignon zijn er wel wat verschillen. Er is zelfs enig drama. Zo neemt Pignon in een persoonlijk gesprek ontslag bij de dierenwinkel die hem het zo noodzakelijke inkomen verschafte dat het schrijven hem nog altijd niet bracht.
Blijkt later alleen dat zijn baas andere ideeën had over zijn arbeidscontract.
Ook wordt er weer verhuisd.
Ging het konijn op leeftijd ondertussen een keer dood.
De vriendin, die nooit een naam krijgt, is er nog wel.
En zijn oma, die in Er gebeurde o.a. niets nog een archetypische oma-monoloog had van vele pagina’s, raakte sindsdien in haar eigen geest verdwaald. Tijden hebben wel degelijk tijden.
Moeilijkheid bij schrijvers die hun eigen leven als feuilleton in boeken vertellen, kan worden dat dit de lezer onmogelijk maakt om te onthouden in welke passage ook weer in welk boek staat. Dat probleem heb ik bijvoorbeeld bij Bob den Uyl. Al ging die schrijver nog weleens op reis; wat al iets meer aanwijzingen geeft over weer een gebeurtenis gespeeld kon hebben.
Bij Joubert Pignon viel opnieuw de indolentie op; en de kleinheid van zijn wereldje. Hij werd toch ook al 36 in dit boek, en is inmiddels dikker dan gepast. Toch lijkt hij in woord en geest decennia jonger — wat mede komt omdat de verhalen die wel enige actie hebben gauw eens herinneringen zijn uit zijn jeugd in nieuwbouwdorp.
In Huil maar, ik wens je uitstel toe worstelt hij nog steeds met dat schrijverschap, bovendien.
Nu vind ik boeken waarin auteurs het leed beklagen auteur te zijn gauw eens naar, en veel te geposeerd. De wereld is hen werkelijk niets verschuldigd, kunnen zij het nog zo draaien alsof dit wel zo zou zijn. Bovendien kent Nederland genoeg regelingen waarmee zelfs onpopulaire kunstenaars in leven kunnen blijven. Zeur dus alstublieft niet zo over dat zelfgekozen lot.
Van Pignon geloof ik opvallend genoeg wel dat hij móet schrijven, en kan ik het bijbehorende geklaag zelfs hebben. Wat bijvoorbeeld is door een opvallend eerlijk trekje. Zo staat in de colofons van zijn eerste twee boeken dat de uitgave tot stand kwam dankzij de bemiddeling van een literair agent. En deze agent komt ook in de boekteksten voor, op een niet heel sympathieke manier.
In het debuut dringt hij er bij het personage Joubert Pignon nogal op aan om de potentiële uitgever te zeggen dat hij een roman aan het schrijven is; terwijl deze daar het uithoudingsvermogen helemaal niet voor heeft. En in dit boek signaleert Pignon dat de zaken van de agent opvallend goed gaan, anders dan voor hem geldt. De winsten zijn weer verdubbeld. Daarom is er een receptie.
[…] Niet alle auteurs zijn aanwezig. Niet iedereen mocht vrij nemen van zijn baas. Niemand kan het zich veroorloven fulltime schrijver te zijn.
Ik kijk naar de glazen wijn die op tafel staan. Van mijn jaarlijkse royalty’s zou ik niet eens de voorste twee rijen kunnen kopen. […]
[Literair agent]
En klagen zonder daarbij larmoyant te worden, bijvoorbeeld door het flegmatiek te houden, of door in droge humor te vluchten, is wel degelijk een zeer bewonderenswaardige kunst.
RSS feeds