Zwaartekracht bestaat niet ~ Vincent Icke
Grote ontdekkingen blijven in de theoretische natuurkunde nu al decennia uit. Dus wie zich eerder al eens in de materie verdiept heeft, weet daarmee dat de natuurkunde weliswaar het hele grote kan beschrijven, zoals pak hem beet het universum, of hoe het in het hele kleine zit. Maar dat het nog steeds niet lukt om beide stelsels aan theorieën op elkaar aan te laten sluiten. Wat behoorlijk vervelend is. Want ze sluiten elkaar uit. Dus weten we nog heel veel niet te weten.
Mede daarom zijn er tal van pogingen gedaan om tot éen ‘theory of everything’ te komen. Belangrijkste vraag daarover is voor mij enkel: kan zo’n idee ooit bewezen worden? En als dit niet kan, zoals bij de ‘snaartheorie’ die nog eens zo’n mediahype was, verdwijnt mijn belangstelling ook weer snel.
Ik hoef dan ook niets met de theoretische natuurkunde. De praktische natuurkunde, dat is een ander verhaal.
In Zwaartekracht bestaat niet biedt Vincent Icke het verhaal over de twee manieren om de werkelijkheid te beschouwen die nog altijd zo onverenigbaar zijn met elkaar.
Daarbij begint hij in Nederland, bij Stevin, en hoe deze in Delft al valproeven deed, een tijd voor Galilei daaraan begon. Om deze geschiedenis te eindigen bij Einstein en de relativiteitstheorie, en diens omverwerping van de klassieke mechanica.
Einstein’s inzicht dat enkel de lichtsnelheid een constante is in de natuur veranderde alles. Tijd is zo bezien ineens relatief. En daarmee verschillen de eigenschappen van de ruimte-tijd van plaats tot plaats, en van tijd tot tijd.
Newton kon, zo veel eerder, de val van die appel alleen verklaren vanuit een universele kracht, die daarop zwaartekracht is gaan heten. In Einstein’s model was er geen plaats meer voor zoiets onbestemds, omdat alles al op een andere wijze te verklaren was: ‘de structuur en dynamica van ruimte-tijd zijn bepaald door het samenspel van massa, energie, en impuls’.
Zwaartekracht bestaat niet. ‘Zwaartekracht’ is een historische term voor de gevolgen van de structuur van ruimte-tijd. Maar we zitten aan het woord vast, en dat is misschien ook wel best. Tenslotte bestaat ‘zonsondergang’ ook niet, zoals we al weten sinds de ontdekking van de draaiing van de Aarde. Maar ondanks die kennis genieten we er nog net zo van.
En van dit eerste gedeelte van het boek kon ik genieten, omdat Icke deze materie helderder uitlegde dan ik ooit eerder had gezien. Het tweede deel, over het kleine, en daarmee vooral de elektromagnetische krachten en de elementaire deeltjes bleef lastiger. Dat is van die stof die goed te snappen lijkt op het moment dat iemand er een goede uitleg van geeft, zoals Icke doet, en die dan vervolgens toch nooit helemaal onthouden wordt.
Waarschijnlijk zal dat eeuwig zo blijven, omdat ik verder niets hóef met deze informatie. De inspanning die gevraagd wordt om werkelijk te begrijpen hoe het zit met de quantummechanica, is door mij niet te leveren. En de Reader’s Digest-samenvatting van de theorie heeft in de praktijk redelijk voldaan.
Punt wordt daarmee dat de laatste hoofdstukken van dit boek voor mij wel de moeilijkste werden. Icke legt daarin uit waarom de ideeën over die ruimte-tijd schuren met die over de wisselwerking tussen deeltjes. Ook al omdat de uitkomst van dit probleem me bekend is: de theorieën zijn onverenigbaar. En enkel die kennis volstaat eigenlijk wel.
Icke schreef dit boek omdat hij gemerkt had dat ook het grote publiek gefascineerd kan zijn over wat de zo heel theoretische natuurkunde probeert te verklaren: de grote vragen. Sombere constatering na lezing bij mij is dat mijn fascinatie blijkbaar niet hevig genoeg brandt om nog meer aan inspanning te doen dan om andermans uitleg te lezen.
RSS feeds