Zandloper ~ Abdelkader Benali

► door: A.IJ. van den Berg

Meest bezochte boeklogje ooit is dat over de roman De marathonloper van Abdelkader Benali. Een boek dat ik toevallig vrij vlot na verschijning las, en waar toen niet heel veel bijzonders over op te merken viel.

Dit gegeven laat voor mij vooral zien hoe willekeurig populariteit is. Want zoals de boeklogjes gaan, is die tekst wel een heel gemiddeld boeklogje. Er moet daarom wel een externe factor zijn geweest waardoor zo veel volk langs kwam voor mijn woorden over De marathonloper. Wellicht is dat een tijd een boekenlijst-topper geweest op middelbare scholen. Waar dan ook nog verder niet zo veel over te vinden was, online.

Benali heeft nog een boek over dat hardlopen van hem geschreven, zo bleek me pas nu. Alleen pakte Zandloper uit als een wat vreemd sprookje, waar ook niet veel over te zeggen valt. Dus heb ik het met De marathonloper indertijd misschien niet eens zo slecht gedaan.

De schrijver gebruikte voor dit boek zijn almacht als auteur door zijn hoofdpersoon, met de naam Abdelkader Benali, voor even een heel snelle loper te laten worden. Zo eentje die in de top tien kan eindigen van goed bezette wedstrijden, en dan éen van de eerste Nederlanders is.

Daarvoor had hij zich dan wel eerst anderhalf jaar op trainingskamp moeten terugtrekken in Marokko, het land zijner voorvaderen, waar hij niettemin een vreemde is.

Die wens om de concentratie even enkel op dat hardlopen alleen te richten, komt mede omdat de hoofdpersoon, die ook nog schrijver is, wel een heel schrale afrekening krijgt van zijn boekroyalties. Bovendien wordt hij ouder.

Centraal in de roman staan de eerste maanden van dat verblijf in Marokko — over het hele laatste jaar daar zegt het boek helemaal niets — als de hoofdpersoon met enige moeite deel wordt van de hardloopgemeenschap aldaar. Van groot belang is daarbij zijn vriendschap met een groot Algerijns talent, Noureddine, die tien jaar jonger is en twintig kilo lichter, en hem ziet als een broer.

De roman heeft als raamvertelling de deelname van de ditmaal super afgetrainde Abdelkader Benali aan de halve marathon van Egmond aan Zee. Dat is een wedstrijd die traditioneel gehouden wordt in de kou van januari. Het jaar van deelname wordt daarbij niet genoemd in de roman. Maar omdat de naam van de winnaar in het boek niet voorkomt op de echte erelijst, doet dat jaar er ook weinig toe. Denkbeeldige wedstrijden kunnen op elk moment in de tijd hebben plaatsgehad, of niet.

En ik vond wat deze schrijver me bracht allemaal wat te weinig bijzonder om iets te lezen te hebben gekregen dat zal beklijven.

Kiezen voor de monomanie van een sport is een keuze voor een uiterst geregeld en daarmee voor de buitenstaander nogal saai bestaan. Dus mag ik zo bezien blij zijn dat er hele stukken niet beschreven zijn van dat ellenlange trainingskamp in Marokko. Topsporters zijn saaie mensen, of mensen die tot saaiheid worden afgestompt door de vele herhaling in hun dagelijkse training.

Alleen, als de bezetenheid van de sporter om beter te willen worden evenmin direct uit de tekst blijkt, zoals nu, dan wordt daarmee wel een heel centraal gegeven van zo’n boek ondermijnd.

Had Benali evenmin iets bijzonders op te merken over hoe het is om hard te lopen, of hoe het is om naar een wedstrijd toe te pieken. En dan hoort dit voor een fictieboek misschien allemaal niet uit te maken, alleen doet het dat wel.

[is vervolgd]

Abdelkader Benali, Zandloper
216 pagina’s
De Arbeiderspers, 2010

[x]opgenomen in het dossier: