My Country Right or Left ~ George Orwell

► door: A.IJ. van den Berg

Alles dacht ik van Orwell te hebben gelezen. Zijn fictie. De herinneringen. De bundels met de essays. En hoe makkelijk is het om dan te vergeten dat er ook nog een verzameld werk werd uitgegeven.

De verzamelde werken van een schrijver die meerdere genres beoefende, hebben ook meestal alleen voor literaturelaars nut.

Het was dom om zo over dit boek als dit te denken. Dit is om meerdere redenen een uitgave waarvan ik veel van opstak. Al vond ik het deel met Orwell’s werk hierin wel boeiender dan het apart opgenomen oorlogsdagboek. Alleen de chronologie van zijn werk vertelt namelijk al veel. Het normale leven ging in de periode 1940-1943 gewoon door, en dat is zo makkelijk te vergeten. Er verschenen ook boeken, al werden die in de loop der jaren met steeds kleinere lettertjes gedrukt. En die boeken moesten besproken worden. Zelfs als het om een vernieuwde vertaling ging van Hitler’s Mein Kampf.

Ondertussen werkte Orwell voor de BBC-radio, en verzorgde hij programma’s die op India gericht waren. Terwijl het Britse geluid daar door tallozen als zeer vijandig werd ervaren. Maar daardoor kon hij weer elitairder uitzendingen maken dan normaal, en bijvoorbeeld dichters voor de microfoon zetten.

Het boeiendst vond ik, naast de essays die al uit de bundels bekend zijn, Orwell’s brieven aan het blad Partisan Review. Daarin geeft hij Amerikaanse lezers telkens een overzicht van het oorlogsnieuws, zoals door de Britten beleefd. Zulke brieven beginnen dan bij de grote ontwikkelingen, om te eindigen met dagelijkse beslommeringen. Al vrij spoedig wordt er ransoenering ingevoerd, en treden er tekorten op. Dan weer is er nergens schoenpoets te krijgen, dan weer is het bier te waterig om smaak te hebben.

Ook de komst van Amerikaanse soldaten naar Groot-Brittannië heeft uitwerking op de samenleving daar. Zo worden zij naar Britse begrippen uitzonderlijk goed betaald, waardoor winkeliers en verhuurders aan iedereen hogere prijzen gaan vragen.

Het zijn de vele observaties in deze brieven, die tonen dat Orwell kijken kan. Voor zover dat nog niet duidelijk was. En wat een genot is dat niet om weer eens bevestigd te zien.

The Collected Essays,
Journalism and Letters of
George Orwell
Volume II
My Country Right or Left 1940—1943

540 pagina’s
Penguin Books 1971, oorspronkelijk 1968
Edited by Sonia Orwell and Ian Angus


[x]