Essays ~ George Orwell

► door: A.IJ. van den Berg

Er zijn een paar essays van Orwell die ik met regelmaat herlezen wil. Om even te zien hoe hij het alweer zei. En ook omdat er dan altijd wel een terzijde in staat dat me niet eerder opviel. Of een opmerking waarvan de portee ik nu pas begrijp.

Met zijn romans of reportageboeken is die drang er minder. De investering in tijd om die te lezen is dan al meteen zo veel groter.

En als vast staat dat die Essays in huis horen te zijn, wordt vervolgens een vraag wat dan de handigste uitgave is om te hebben.

Ik bezat al enkele deeltjes van Orwell’s verzamelde journalistiek en brieven — en daar staan veel van de nu nog bekende essays in.

Ook heb ik een enkel deeltje uit de Penguin serie Great Ideas waarin Orwell ruim vertegenwoordigd is met verschillende selecties uit zijn opstellen.

Eén van de oudste bestanden in mijn digitale archief is bovendien een verzameling van vijftig Orwell essays.

Maar al deze uitgaven hebben als nadelen dat ze óf incompleet zijn, of dat er niet heel makkelijk iets in terug te vinden is. Zelfs zo’n digitaal archief werkt pas prettig als je weet op welk trefwoord te zoeken.

Vandaar, en ook omdat het boek 12,50 kostte in de januari-opruiming, schafte ik de forse Everyman’s Library-uitgave aan Orwell’s Essays. Hoewel zulke dikke boeken niet heel prettig leesbaar zijn — daar zijn ze wat te lomp en te zwaar voor. Dit deeltje Everyman’s is verder overigens wel een fraai vormgegeven bezit.

En zo’n uitgave als deze heeft ook het voordeel compleetheid te bieden. Samensteller John Carey heeft de definitie voor het begrip ‘essay’ prettig ruim genomen. En daarom staat er ook nogal wat journalistiek werk in het boek. Orwell’s boekbesprekingen zijn opgenomen. Net als de ruim zestig persoonlijke opiniestukken die hij schreef onder de titel ‘As I Please’ voor het blad Tribune.

Toegegeven, ondanks de compleetheid miste ik bijvoorbeeld de brieven die hij schreef aan het Amerikaanse blad Partisan Review, over het leven in Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Betoog gaat in deze uitgave dus boven reportage, of wat wij nu column zouden noemen.

Het kostte enkele maanden om dit boek door te nemen. En dan heb ik daarbij gekende klassiekers niet eens herlezen. ‘Politics and the English Language’ kan wachten. Net als ‘Why I Write’. Of ‘Such, Such Were the Joys’.

In deze ronde ging het er allereerst om te kijken of er nieuwe klassieke teksten aan het repertoire konden worden toegevoegd dat ik telkens herlezen wil.

Extraatje is dat deze uitgave van de Essays de teksten in chronologische volgorde toont. Wat soms extra context biedt. En daardoor valt ook op dat hij altijd al goed schreef — het meesterschap was er vrijwel meteen. Misschien omdat hij ook direct wel iets te zeggen had; kort na zijn ervaringen als onderdeeltje van het koloniale bewind in Birma.

En dan nog. Zien is éen ding. Vervolgens opschrijven en publiceren wat werd waargenomen gaat al heel wat stappen verder — helemaal als dit met de algemene opinie botst van de tijd.

Schrijvers als Orwell herijken mijn focus altijd weer even.