Books v. Cigarettes ~ George Orwell
De essays van George Orwell zijn al minstens tien jaar als digitale tekst online te vinden. Dit maakt het kopen van welke verzameling of bloemlezing ook een wat triviale daad. In zo’n boek staan altijd minder essays in dan ik al had. En kende. Hoogstens leest een gedrukte uitgave beter dan een tekst op een scherm, of van een print.
Toch heeft Penguin met de reeks ‘Great Ideas’ boekjes uitgegeven die hebberig maken. Dit komt niet alleen door de uiterlijke vormgeving, daarbij speelt ook het zo handzame formaat mee. Er gaan makkelijk meerdere van mee, om zo onderweg of ergens in een wachtruimte keuze aan leesvoer te hebben.
Dus kocht ik onder meer Books v. Cigarettes, nieuw voor iets meer dan een Brits pond online. Om daarmee enkele van Orwell’s teksten te krijgen die direct met boeken te maken hebben. Zoals het essay dat zijn titel aan het boek gaf, wat de rekensom bevat dat lezen éen van de goedkoopste hobby’s is die een mens er op na kan houden.
‘Bookshop Memories’ gaat onder meer over de vele gekken die Orwell ontmoette, toen hij tijdelijk in een boekenantiquariaat werkzaam was. Dat essay bevat ook de opmerking dat hij tussen al die duizenden boeken zijn liefde voor hét boek wat kwijtraakte. Er was gewoon te veel bedrukt papier.
Op ‘Confessions of a Book Reviewer’ moet ik nog eens een serieuze reactie schrijven. Omdat mijn boeklog nog altijd bij velen de verdenking op zich laat met dezelfde routine te worden geschreven als een overbezette krantenrecensent er op nahoudt. Volgens Orwell leest deze per jaar hoogstens drie vier boeken waar hij of zij uit zichzelf iets over had willen schrijven. Van de overgrote rest wordt op zijn best een nogal beperkt gedeelte gelezen.
Voor mij geldt dit absoluut niet, omdat ik mijn eigen lectuur uitzoek. Tegelijk moeten mijn boeklogjes wel op tempo worden geschreven, omdat alle tijd die besteed wordt aan wat ik hier schrijf ten koste gaat van mijn lezen, en van mijn leven daarbij. En deze haast gaat per definitie ten koste van kwaliteit.
Orwell’s essay ‘The Prevention of Literature’ was het enige stuk dat ik niet eerder had gelezen, of misschien nooit goed genoeg. Het bevat een vrij harde aanval op de zelfcensuur die Orwell zag bij sommige schrijvers, en hun onvermogen tot intellectuele eerlijkheid.
De laatste drie essays in dit boek zijn op een andere manier autobiografisch. In ‘My Country Right or Left’ dacht Orwell hardop na of en hoe hij een patriot was. ‘How the Poor Die’ is een gruwelijk verslag van een verblijf in een Parijs’ ziekenhuis, waar nogal middeleeuwse geneesmethoden werden gehanteerd. En het lange slotessay ‘Such, Such Were the Joys’ gaat over Orwell’s herinneringen aan de verschrikkelijke kostschool waar hij ooit op zat, en de angsten die daardoor bij hem als kind werden gezaaid.
Wie zich mocht afvragen waar George Orwell dat idee van ‘Big Brother’ toch weg kon hebben, komt in dat laatste essay uit 1947 de notie tegen dat hij als kind vreesde dat de hoofdmeester alles wilde weten wat hij deed, en daar vanzelfsprekend spionnen voor in dienst had.
Enfin, Orwell blijft een tonicum voor de geest. Ook bij zoveelste herlezing.
RSS feeds