Truth ~ Simon Blackburn

Bestaat er zoiets als de absolute waarheid? Of is het misschien slimmer om te aanvaarden dat we beter kunnen werken met deelwaarheden op deelgebieden? Die beide kunnen veranderen bovendien?

Voor ik aan dit boek begon, waren mijn ideeën over bovenstaande vragen allang duidelijk. Nee, de absolute waarheid bestaat niet. En filosofie is een menselijke bezigheid, met enkel menselijke en cultuurbepaalde waarheden. Misschien dat de harde wetenschap wat dit betreft meer zekerheden oplevert, maar ook daarin zijn er duidelijk beperkingen aan te wijzen tot waar het menselijke begrip reikt.

Is het dan niet vreselijk te leven, zonder absolute waarheden?

Nee. Maar een nadeel van die positie is wel dat er nogal wat mensen zijn die beweren toch over absolute waarheden te beschikken, en dat onze cultuur soms absurd tolerant voor hen is. Zo luidt overigens mijn constatering; dit is geen oproep om alle georganiseerde religie voortaan maar te verbieden, bijvoorbeeld.

In Truth onderzoekt Simon Blackburn welke claims filosofen hebben gedaan over wat waarheid is. Blackburn toont zich daarbij eerlijker dan normaal over zijn eigen positie. Hij is een analytisch filosoof, uit de Angelsaksische traditie. Of anders gezegd: vrijwel alles wat postmoderne filosofen aan argumenten bedacht hebben, vindt hij gezwam of gelul. Al blijft hij daarover beleefder dan ik het hier ben.

Maar wat vond ik zijn argumenten heerlijk om te lezen.

Verder viel het leesgenot wat tegen. Dit is een sterk geconcentreerd boek, waarbij de schrijver toch wel enige achtergrondkennis over de filosofie bij de lezer veronderstelt. Die moet bijvoorbeeld steeds meteen begrijpen wie er met de ‘realisten’ bedoeld worden, of de ‘relativisten’.

En niet te vergeten de ‘quietisten’.

Tegelijk haalde Blackburn mij steeds teveel argumenten aan van al die verschillende groepen denkers, om te laten zien hoe die dachten. Dus als het om het overzicht gaat, of om de inleiding in bepaalde manieren van denken, is dit een geweldig compleet boek. Mij stond bij het lezen alleen wat tegen me telkens te moeten verdiepen in argumenten die ik bij voorbaat al tamelijk onzinnig vind.

Ik ben het met Blackburn eens dat het nuttig is om te begrijpen dat al die waarheidclaimers anders denken dan ik. Of dat enig inzicht nuttig is om te kunnen begrijpen hoe zij tot hun dwaalwegen komen. Tegelijk blijkt mijn interesse daarvoor niet vreselijk groot te zijn.

Welke uitwerking al die waarheidsclaims hebben, dat is daarentegen bovenmatig interessant.