Under My Skin ~ Doris Lessing

► door: A.IJ. van den Berg

Het is dat er een tweede deel volgt op deze autobiografie van Doris Lessing. Ander had ik me wat bekocht gevoeld. Dit hele boek heeft als ondertoon hoe erg het toch is waar ze was. Doris Lessing, geboren Tayler, wachtte af. En lang. In een bestaan dat haar telkens niet beviel. Tot ze op haar negenentwintigste eindelijk naar Londen kon reizen, en het leven eindelijk zou gaan beginnen.

Maar dan is het boek al op pagina 411, van de 419.

Daarom is het misschien beter om dit deel te zien als de biografie van een hele generatie vrouwen, levend in de Britse Commonwealth, in de marge van het koninkrijk. Met die invloed van de Eerste Wereldoorlog op de overlevenden, met die Tweede Wereldoorlog in aantocht. Waarbij Doris Lessing nog niet de schrijfster was die ze zou gaan worden, maar het wel opmerkelijk is dat ze ook niet kon leven met de voor haar geldende status quo als vrouw. De sociale druk op haar wordt erg duidelijk.

Heel veel in deze autobiografie is jeugd. Lessing werd geboren in Perzië, als dochter van een oud militair die een been verloren was en zijn toenmalige verpleegster. Ze groeide op in Zuid-Rhodesië, thans Zimbabwe, waar haar ouders een boerderij begonnen die altijd net iets te klein zou blijven om van te kunnen leven.

Heel veel in deze autobiografie is persoonlijke groei. Waarbij Doris Lessing het lang in gezamenlijkheid zocht, en communiste wilde zijn — zonder dan al een partijkaart te dragen. Zo leerde ze haar tweede man kennen. Gottfried Lessing, een uitgeweken Joods-Duitse intellectueel. Door het huwelijk met hem zou ze tijdelijk haar Britse nationaliteit verliezen.

De zoon die ze samen krijgen, verhuisde mee naar Engeland. Al was het huwelijk toen al over.

Eerder was Doris Lessing al weggelopen uit haar eerste huwelijk, waarbij ze bovendien een zoontje en een dochter achterliet.

Objectief gezien is dat vertrek de opvallendste beslissing die Lessing neemt in de eerste 29 jaar van haar leven. Waarbij ook opvalt dat ze er betrekkelijk weinig woorden aan wijdt. Ruim vijftig jaar na dato een verklaring geven in een boek kan misschien ook niet meer. Maar dat huwelijk overkwam haar, net als die kinderen. Er kwam een oorlog aan, en onderdak zijn, leek veiliger. Uit dat gezin weggaan was misschien wel de eerste bewuste beslissing die ze nam.

wordt dinsdag vervolgd