Art and Technics ~ Lewis Mumford

Lewis Mumford [1895 – 1975] hield begin jaren vijftig zes lezingen over kunst en technologie, aan de Columbia University in New York. En die lezingen zijn misschien wel te zien als een goede introductie tot zijn hoofdwerken, als de boeken Technics and Civilization [1934], of de twee delen Myth of the Machine [1967 en 1970]. Zo geeft Mumford een beknopt overzicht van hoe massaproductie ontstaan kon — en daarmee arbeidsorganisatie — en waar die dan toe leidde.

Prettig is dat Mumford zich in de lezingen een onbeschroomd moralist toonde. Want, er was duidelijk iets aan het mis gaan in de relatie tussen de mens en de techniek. Die stond hem niet alleen langer ten dienste. Technologie vormde ook het gedrag van iedereen — en meestal niet ten goede.

Met de blik van nu valt me op hoe ontstellend bedekt Mumford zich uitsprak over ontwikkelingen als de beginnende wapenwedloop. Hij noemde deze namelijk niet, terwijl de Sovjet-Unie toch even daarvoor de eerste eigen atoombom had getest.

Toch ken ik uit andere boeken zijn afkeuring van het militarisme.

Dus bleef hij aan de veilig abstracte kant in zijn schildering van de gevaren van het gebrek aan controle op technologie. Mumford had het er ook over kunnen hebben hoeveel doden het autorijden opleverde, bij wijze van spreken. Of het gevaar van losliggende stroomdraden, in huis.

Bovendien waren de lezingen vooral bedoeld om te worden voorgedragen, waardoor er nogal wat herhaling in voorkomt, en retoriek. En dit maakte al met al dat ik wat te veel voor mij nieuwe inhoud miste.