Quartet in Autumn ~ Barbara Pym
Ik had al veel over Barbara Pym gehoord, voor het er ooit van kwam om boeken van haar te lezen. Philip Larkin, onder meer, was een openlijk bewonderaar van haar romans. Hij correspondeerde ook met haar; en die brieven zijn weer opgenomen in zijn Selected Letters.
Maar een lofprijzing kan ook een waarschuwing zijn. Ik wilde jarenlang Pym zeker nog eens gaan lezen, alleen niet ten koste van alles. Barbara Pym was toch een writer’s writer geworden aan het eind van haar leven, na oorspronkelijk een redelijk publiek succes te hebben geoogst in de jaren vijftig en zestig. Lang wilde zelfs geen uitgever haar boeken meer publiceren.
Quartet in Autumn was de eerste roman die na tijden weer uitkwam.
De bewondering van mensen als Larkin, gecombineerd met haar problemen om een uitgever te vinden, kon twee dingen betekenen. Of ze was een nogal on-Britse auteur, wat haar heel aantrekkelijk kon maken voor mij, of Pym zou een Britser dan Britse schrijver zijn, en daarmee niet zo heel interessant om te onderzoeken.
Dat laatste vooroordeel klopte wel, zo ontdekte ik al een tijd terug, toen ik éen van haar eerste romans in handen kreeg. Pym schrijft weliswaar met veel en prettig onderkoelde humor, maar de mensen die ze opvoert, zijn haast archetypisch emotioneel geremde Britten, functionerend in een archetypisch Britse standenmaatschappij.
Ik vond haar na de eerste kennismaking goed genoeg om verder te willen ontdekken, maar niet interessant genoeg om daar extra moeite voor te doen. Het toeval zou wat moeten meehelpen.
Dus duurde het tot nu, voor ik weer een Pym las. En deze pakte wat diepzinniger uit dan mijn eerste kennismaking was. De roman heeft zelfs een duidelijk tragische onderstroom, in zijn wat afstandelijke beschrijving van de banaliteiten in een viertal levens, die uiteindelijk ook onze banaliteiten zijn.
Quartet in Autumn volgt de levens van een stel collega’s, twee mannen en twee vrouwen op leeftijd. Enerzijds kennen die elkaar goed door hun verplichte verblijf in éen kantoorruimte jarenlang. Al zijn er ook geheimen. Anderzijds is er buiten het werk geen enkele omgang met elkaar. En dan gaan de vrouwen met pensioen, en blijkt onder meer hoe zeer het werk invulling en structuur gaf aan hun leven. Zin, zo u wilt. Tegelijk zijn hun werkplekken meteen opgeheven na vertrek. Dus is het een impliciete vraag hoe nuttig hun activiteiten ooit geweest zijn.
Een boek als dit is dan ook niet het interessantst om het plot, maar om de tekening van de personages; en het tijdsbeeld, met alle bijbehorende verwarring van die toch al wat oudere mensen, in een vrij plots veranderend Engeland.
Daarmee blijft mijn oordeel ongewijzigd. Elke andere Pym zal ik zonder meer lezen, en waarschijnlijk opnieuw met plezier. Tegelijk doe ik geen moeite om meer uit dat oeuvre te pakken te krijgen, en zal het blinde toeval ook de volgende titel aan moeten dragen.
RSS feeds