Penguin By Design ~ Phil Baines

In boeklogjes staat altijd het kaft afgebeeld van het boek dat ik las. Die afbeelding maakt duidelijker dan de beschrijving aan het eind welke versie ik precies gelezen heb. En afgezien daarvan is een webpagina met alleen maar tekst statisch, en dus gauw saai.

Niet altijd heeft een boek meer een kaft. Elektronische boeken doen het meestal zonder, of krijgen hoogstens de voorplaat mee van de papieren uitgave.

Die truc pas ik ook maar toe hier bij van het scherm af gelezen werk. Tegenwoordig is in 99,9% van de gevallen het afgebeelde boek in het boeklogje van het exemplaar dat ik las.

De opmars van het elektronische boek geeft dus wel éen ding aan. Mooie omslagontwerpen zijn niet wezenlijk voor de beleving van een boek. Iets dat ik overigens op een andere manier ook al had opgemerkt. Bij veel van de boeken die ik online bestel, is het maar afwachten hoe het kaft eruitziet, omdat de winkel die niet toont. Regelmatig ook wordt een andere versie verstuurd dan de bestelde, waardoor de afbeelding op de website niet klopte. Maar als de inhoud me meevalt, is dat allemaal gauw vergeten.

Toch lijkt het me nog te vroeg nu alvast maar een requiem voor het boekomslag te componeren. Het e-boek krijgt de eerste tien jaar nog geen dominant marktaandeel. Sterker nog, het zou me niet verbazen dat de uitgevers nog wat meer hun best gaan doen op vormgeving, om beter te doen uitkomen waar papier goed in is. Dus de mooiste boeken moeten nog gemaakt worden, lijkt me.

Tegelijk weet bijna niemand van tevoren welk kaft nu op zich al de kracht heeft om kopers aan te trekken.

In dit overzicht van 70 jaar Penguin boeken staat een tot nadenken stemmend voorbeeld. Graham Greene wenste in de jaren zeventig dat zijn werk verkocht zou worden zonder omslagillustratie; erop vertrouwend dat alleen zijn naam al wel kopers zou trekken. Dit bleek niet zo te zijn, de verkoop van zijn boeken zakte dramatisch in. Waarop de illustraties prompt weer dienst moesten doen — zonder dat deze nu op het oog zo veel toevoegden.

Penguin is verantwoordelijk voor enkele van de mooiste op boeklog gepubliceerde kaften.

Penguin is evenzeer verantwoordelijk voor een paar van de lelijkste kaften hier.

Het was aardig om onder meer te lezen hoe vormgeving steeds belangrijker werd voor een uitgever. Die aanvankelijk niets meer wilde doen dan succesvolle boeken opnieuw en goedkoop uitgeven. Tegelijk werd dit door de vierhonderd afgebeelde kaften meer een plaatjesboek dan wat anders.

Een heel prettig kijkboek vooral ook, omdat het soms begeerte wist op te wekken, naar het bezit van een boek, enkel om het kaft, en die verlangens tegenwoordig ook te vervullen zijn. Als de verkoper eerlijk is tenminste, online.

Phil Baines, Penguin by Design
A Cover Story 1935–2005
256 pagina’s
Allen Lane, 2005

[x]opgenomen in het dossier: vormgeving