Before the Dawn ~ Nicholas Wade

► door: A.IJ. van den Berg

Geschiedschrijving is geen wetenschap, maar gebruikt wel degelijk wetenschappelijke methoden. En mijn interesse is altijd groot voor wat de toepassing van nieuwe technologieën aan kennis oplevert. Zo kan er tegenwoordig via genetisch onderzoek gekeken worden hoe de mens zich in de loop van de tijd over de aarde verspreid heeft.

Het boek Before the Dawn van de Amerikaanse wetenschapsjournalist Nicholas Wade leunt zwaar op die kennis uit al dat gen-onderzoek. Naast de ontwikkeling van de mens, is er daarbij ook aandacht voor die van het menselijk gezelschap — wat dan bijvoorbeeld iets zegt over wanneer honden huisdieren werden. Het genenpakket van de vlo leert dan weer wanneer de mens kleding is gaan dragen.

Als verrassing kwam daar bij dat kennis over de verspreiding van mensen, ook inzichten oplevert over de ontwikkeling van onze taal. Een vrij groot gedeelte van dit boek gaat over linguïstiek. Al houd ik daar dan slechts wat Reader’s Digest-kennis aan over.

Wade citeert onderzoek dat onder meer de Khoisan tot oudste volkeren op aarde benoemt. Wat dan de talen van die groeperingen, die wij kennen onder de scheldnaam Bosjesmannen en Hottentotten, met hun clicks tot een soort oertalen zou maken.

Tegelijk is het onder linguïsten al niet anders als onder bijvoorbeeld paleontologen. Tegenover de enkele grootdenker, die aan een fragment van een skelet, of aan een enkel woord, genoeg hebben om hele beschavingen te scheppen, staan talloze veel behoudender wetenschappers.

Wat dit betreft, is het goed eens in de zo veel jaar een boek als dit te lezen. Puur om te kijken hoe het met de discussies staat. Puur om te zien welke nieuwe kennis alle onderzoek samen inmiddels heeft opgeleverd. Want enkel het nieuws volgen in de wetenschappelijke tijdschriften biedt toch dát overzicht niet. En goed, dan schijnt Wade niet de meest betrouwbare gids in deze te zijn. Mij maakt dat niet uit. Alles is nog wel even in beweging op de onderzochte terreinen, lijkt me.