Adventures in the Screen Trade ~ William Goldman

► door: A.IJ. van den Berg

Sommige boeken denk je al te kennen, omdat ze een zekere reputatie hebben. De voornaamste onthullingen van William Goldman over hoe Hollywood werkt, ben ik vaker tegengekomen. Eén telkens herhaalde uitspraak van hem is zelfs zo klassiek geworden, dat de bron van dat citaat doorgaans wordt weggelaten.

Nobody knows anything.

Niemand in de leiding van de filmstudio’s weet wat succes zal krijgen, of begrijpt waarom iets succes heeft. Ondertussen bestaan er wel allerlei geboden en verboden waaraan iedereen in de industrie zich te houden heeft.

Goldman kwam, na twee romans te hebben geschreven, als scenarist in Hollywood terecht. Dit boek met herinneringen aan zijn loopbaan tot dan toe is opgebouwd uit drie delen.

En het slotdeel illustreert opvallend genoeg perfect waarom niemand iets weet. Ook al is film een collectieve schepping, wat het verschijnsel van de auteursfilms tot onzin maakt, veel overleg tussen de verschillende experts vindt er niet plaats.

In het derde deel van Adventures in the Screen Trade verricht William Goldman namelijk aanschouwelijk onderwijs. Hij publiceert eerst een oud kort verhaal. Noteert dan de overwegingen die spelen bij de bewerking van dat verhaal tot een script. En dan interviewt hij verschillende vakmensen over welke ideeën zij hebben bij deze opgave.

Dan valt op dat iedereen heel wijze oordelen heeft, over de praktische haalbaarheid van het script. Het verhaal daarvan gaat over een kapper, die kunstwerkjes knipt; en daar oneconomisch lang over doet. Maar, hoe breng je een knipbeurt interessant in beeld? En, hoe ziet een bewonderswaardig kapsel eruit?

De geïnterviewde regisseur, die nochtans successen heeft geoogst met scripts van Goldman, vindt het verhaal zelfs bijna niets.

En hijzelf? Goldman merkt ietwat beduusd op niet eerder zo over het hele proces van film maken, en de keuzes die daarbij komen kijken, gepraat te hebben.

Dat laatste boekgedeelte relativeerde voor mij ook het tweede deel in dit boek, waarin William Goldman enige beroemde films besprak waarbij hij persoonlijk betrokken was. Zo schreef hij scenario’s voor Butch Cassidy and the Sundance Kid, The Stepford Wives, The Great Waldo Pepper, All the President’s Men, Marathon Man, en A Bridge too Far.

De verhalen daarover bevatten vele, inmiddels breder bekend geraakte anekdotes, oftewel opvallend vaak roddels over het gedrag van enkele bekende sterren. Want, behalve het werk van al die vakmensen, werkt Hollywood nu eenmaal ook met sterren. Wat de mogelijke filmverhalen alleen al beperkt omdat sterren nooit te oud kunnen zijn, en deze altijd sympathiek uit de voorstelling tevoorschijn willen komen.

Merkwaardigste aan dit boek, dat toch zo kritisch over een systeem zou zijn, was dat ik het nauwelijks bijtkracht vond hebben. Waarschijnlijk omdat alle werkelijk harde waarheden erin al zolang geleden door anderen zijn opgepikt.

Ome Bill vertelt; zo’n spulletje was het; het boek had van mij ook deze titel mogen dragen.