Unheimliche Heimat ~ W.G. Sebald
Terwijl Sebald na zijn dood allereerst voortleeft als romanschrijver, was hij bij leven ook als literatuurwichelaar verbonden aan verschillende universiteiten. En de inspanningen daar leverden eveneens literaire publicaties op. Zoals deze bundel met essays.
Unheimliche Heimat telt negen stukken, daterend uit een periode van vijftien jaar. Deze gaan telkens over Oostenrijkse auteurs, waartoe Kafka voor het gemak ook maar even gerekend wordt. En dat Jean Améry een Oostenrijker was, wist ik al evenmin; al heette hij eigenlijk Hans Mayer.
Sebald weegt bij enkelen van hen hoe de thema’s vaderland en ballingschap zich in hun werk tot elkaar verhouden. Dat leverde tezamen een boek op van een sterk wisselende kwaliteit.
Op zijn slechtst schrijft Sebald te lang door meanderende zinnen, die nooit ergens aan komen. Dan ook leent hij ideeën bij autoriteiten die ik nogal dubieus acht — zoals Walter Benjamin — en blijft zijn werk steken op het niveau van de nijverige student, die braaf de lesjes van zijn zo weinig originele leermeesters aan het nakauwen gaat; zonder deze te begrijpen.
Slechts een enkele keer laat Sebald zien wel dat extra inzicht te hebben, van de romanauteur die het werk van collega’s zo goed kan beoordelen omdat hij voor dezelfde problemen bij het schrijven heeft gestaan als zij. Maar, die enkele maal is lang niet vaak genoeg.
Waar hij ook niet in slaagde, was om iets te schrijven dat mij aanmoedigde om eens een onbekende auteur te gaan lezen — ondanks de essays over Charles Sealsfield, Peter Altenberg, Gerhard Roth. En al evenmin merkte hij iets op over Kafka, Joseph Roth, of Peter Handke waardoor ik nu direct naar hun werk wilde grijpen.
En misschien hoeft een literatuurwichelaar ook geen enthousiasme voor het besprokene op te roepen bij zijn lezers — misschien gaat dit zelfs in tegen de ernst van het vak. Een boek zou er alleen wel een stuk memorabeler door worden. Unheimliche Heimat passeert nu toch zonder ook maar iets na te laten, behalve de herinnering dat het boek een behoorlijke inspanning vroeg, en daar niets tegenover stond.
RSS feeds