Milde systeem ~ Frans Kusters
Ik las deze verhalenbundel om geen andere reden dan dat Gerrit Jan Zwier er positief over was, in Denkwijze 298. Terwijl ik nog nooit van de beste Frans Kusters gehoord had.
Nu was die onbekendheid niet helemaal terecht. Kusters [1949] heeft toch wel wat boeken uitgegeven, inmiddels. Hij won zelfs meteen de Reina Prinsen Geerligsprijs voor zijn werk. Tegelijk blijkt uit zo’n Wikipedia-overzicht ook dat hij nooit doorgebroken is; waardoor het lijkt of hij nimmer alles op dat schrijven gezet heeft, om die ene aandachttrekkende roman te schrijven.
Toch was het niet raar dat de auteur me onbekend was, denk ik na het lezen van de zeven verhalen in Het milde systeem. Die blijven allemaal ongrijpbaar. Er heeft iets plaatsgevonden, dat ook even aandacht vroeg. Maar wat precies? Dat laat zich nauwelijks navertellen.
Alleen dit gegeven al maakt het moeilijk iemand anders te overtuigen van Kusters’ kwaliteiten.
Wat is er dan zo opmerkelijk aan zijn verhalen dan? De sfeer. De impressionistische sfeer; zelfs al maakt die het lezen soms wat vermoeiend; omdat er zelf nog zo veel bijgedacht moet worden. Aantrekkelijk is ook het warrige gedachtenleven van de personages. Dat lijken enerzijds weliswaar vaak losers, maar ze hebben toch ook verstand en humor genoeg om het te laten lijken of het niet per se aan hen ligt dat er zulke onoverkomelijke problemen zijn.
Wanneer ik ermee naar boven wil gaan, valt mijn oog op Eriks schaatsen, goeddeels door oude verfspullen en een doos behangselpapier aan het zicht onttrokken. Noorse hardrijders zijn het. Hoe vaak heeft hij erop gereden, voor ze hem te klein werden? Drie keer, vier keer? Lieve God, zo is het natuurlijk begonnen. Zo is het begonnen wat de reclasseringsrapporten ook aan elkaar overtreffende diepzinnigheden mogen spuien. Acht jaar was hij en we kochten noren voor hem. [94]
RSS feeds