Book on the Bookshelf ~ Henry Petroski

► door: A.IJ. van den Berg

Petroski begint dit boek met een simpele observatie. Iedereen die bij hem langskomt, kijkt wel vol interessen naar de boeken in zijn kasten, maar nooit naar de kasten zelf.

Terwijl die toch zo veel zeggen.

Terwijl de boekenkast absoluut een intrigerende geschiedenis heeft. Ook al omdat deze historie parallel loopt met zo veel andere ontwikkelingen. De kast heeft sterk beïnvloed hoe boeken er zijn gaan uitzien.

De boekenkast vertelt ook van alles over de geschiedenis van de bibliotheek. Zoals dat de leestafels aanvankelijk altijd aan de boekenkast vastzaten. Wat wel moest, omdat de boeken zo kostbaar waren, dat elk met een ketting aan de kast vastzat. Tegelijk bleef deze mode voortduren, tot lang na het verdwjnen van de kettingen.

Nuttigst bleek evenwel de appendix te zijn, van deze uitgave. Omdat Petroski daarin een lijst geeft van mogelijkheden om boeken thuis te ordenen. Een van de vele ideeën daarin is om de nog ongelezen boeken gewoon in de kast te zetten, maar dan met de kant zonder titel naar buiten geplaatst. Zodat het op den duur gaat intrigeren welk boek daar staat.

Bij mij moeten boeken namelijk hun verblijf in mijn kasten eerst nog verdienen.

Maar, omdat inmiddels enige honderden titels erop wachten om gelezen te worden, is het bijna al zo ver dat er een speciale kast moet komen voor de ongelezen werken. Petroski’s idee voorkomt dat.

Overigens stonden boeken overal heel lang met de papieren kant naar buiten. Als ze al stonden, want zelfs de vondst om boeken verticaal te bewaren, was niet vanzelfsprekend. Boekrollen en codexen werden op stapels bewaard, en zo gebeurde dit ook met de eerste boeken.

En zo stonder er meer feiten en feitjes in The Book of the Bookshelf waarvan ik blij was ze te hebben leren kennen. Dat perkament gevoeliger voor vochtigheid is dan papier bijvoorbeeld, waardoor perkamenten boeken wel tussen zware houten kaften bewaard moesten worden, met klemmen.

Of dat de genoemde oertraditie om boeken aan een ketting vast te leggen in bibliotheken op sommige plaatsen tot in de negentiende eeuw heeft geduurd.

Hoe lang duurde het tenslotte wel niet voor het de meest logische keuze werd om een boekenkast tegen de muur te plaatsen. En niet midden in de ruimte.

En deze vele feiten redden het boek. Petroski weet allerlei intrigerend materiaal aan te dragen, maar hij schrijft niet bijzonder intrigerend. Bovendien puilt zelfs dit dunne boek uit van de herhalingen.