Evolution of Useful Things ~ Henry Petroski
Hoogtepunt in het boek The Evolution of Useful Things is een negentiende-eeuwse foto. Daarop staan vijfendertig nogal divers vormgeven vorken, die allemaal een verschillende functie hadden. Sommige hebben een zijkant, waarmee ook te snijden of te pletten is. Andere zijn duidelijk bedoeld om iets vast te prikken. Eén heeft een extra lange middentand, om beter te kunnen peuteren.
Er zijn redenen voor dat vorken, om mee te eten, er tegenwoordig bijna allemaal hetzelfde uitzien. Vier tanden hebben ze, die samen een gebogen vlak vormen met het gedeelte daarachter, zodat ze ook als een soort lepel voedsel kunnen opscheppen. Variaties op deze grondvorm zijn nu oppervlakkig, want hoogstens details. Er zit eens een ander handvat aan. Of het materiaal verschilt van wat er verder op de markt is.
Maar de redenen voor deze eindvorm moesten wel worden opgemerkt. Want de vork begon ooit als twee parallelle spiesen aan een handvat. En dat was maar voor éen toepassing ideaal.
Over deze evolutie in vorm en toepassing gaat dit boek. Net als gekeken wordt hoe de paperclip zich ontwikkelde, of de ritssluiting, of het blik en de bikopener. En verder nog wat klein grut.
Daarbij probeert Petroski universele wetten aan deze ontwikkelingen te ontlenen. Zoals dat veranderingen doorgaans komen uit ontevredenheid met het bestaande.
Net zo is specialisatie een grote kracht om iets beters te willen. Petroski haalt onder meer Marx aan, die zich indertijd verbaasde dat vijfhonderd verschillende soorten hamers worden geproduceerd in Birmingham; elk met hun specifieke kwaliteiten. Maar Henry Petroski vindt vervolgens vijfhonderd eerder een laag getal dan een hoog.
Petroski is een civiel ingenieur, die columns ging schrijven over ontwerpen. Dat maakt hem, zoals ik al eens merkte, niet altijd de meest soepele auteur. The Evolution of Useful Things bevatte gelukkig zo veel interessante, en nieuwe gezichtspunten, dat de taal van de auteur me niet in het bijzonder opviel. En dat was goed.
RSS feeds