Sterke verhalen ~ Ton van Dijk
Je hebt journalisten en journalisten. En de soort die ik graag aan het werk zou zien, is in Nederland nauwelijks actief. Op een Brenno de Winter na dan misschien.
Dat is een merkwaardige conclusie na een bundel te hebben gelezen met een paar prachtreportages. Maar blijkbaar geloof ik nog altijd dat journalisten een taak hebben. En dan niet alleen om hun publiek te informeren. Ze moeten ook de andere kant op werken, en immer weer transparantie willen afdwingen van de boven ons gestelden; terwijl deze nu juist almaar meer moeite doen niet helder te zijn.
Het leger aan persvoorlichters is al een tijd aanmerkelijk veel groter dan het tal actieve journalisten.
Dus ligt er een taak om het grote publiek eeuwig te blijven voorhouden dat ze voorgelogen worden, door dit permanente gebrek aan helderheid. Alleen durft vrijwel geen journalist het aan erop te wijzen dat een democratie nogal wat democratischer zou horen te zijn. Te bang misschien om drammerig over te komen. Te geneigd ook eerder om tegen de macht aan te schurken, in plaats deze echt te willen controleren.
Ton van Dijk verwijt de meeste journalisten overigens ook gemakzucht; terwijl ze toch het mooiste beroep ter wereld hebben. Die zitten te veel achter hun bureau. Voor hen spreekt het niet vanzelf om er op uit te gaan. Terwijl er nu juist zo veel te oogsten is, voor wie het lef heeft om ergens aan te bellen en binnen te stappen.
Het lezen van een prikbord binnen een bedrijf kan al heel informatief zijn.
En hij pikte in zijn tijd ook weleens een stuk op van een bureau dat al helemaal niet voor zijn ogen bedoeld was.
Interessantste stuk uit de bundel Sterke verhalen vond ik dan weer Van Dijk’s verhaal over de stelselmatige corruptie bij de Amsterdamse politie in de jaren zeventig, en wat daarop volgde. Omdat hij hierover zo veel stukken had gepubliceerd dat er niet te kiezen viel, en hij daarom enkel reconstrueerde wat er die jaren allemaal gebeurde. En hoe hij langzaam leerde hoe de wereld in elkaar stak daar.
Zo was hem opgevallen, bij het in kaart brengen van de hoofdstedelijke drugscene, dat er nogal eens agenten bij dealers kwamen buurten. En werd er eens een handelaar gearresteerd, dan was de buit volgens het officiële politiebericht nogal eens aanmerkelijk veel kleiner dan zo iemand bij zich had gehad.
Van Dijk specialiseerde zich in de loop der jaren in politie & justitie. En de meeste reportages in Sterke verhalen zijn misdaadverhalen, die al eens ergens gepubliceerd werden. Hoogstens voegde Van Dijk nog eens een nawoord toe. Dan staat er dat de man, die waarschijnlijk dat echtpaar in Sneek zo bruut vermoordde, na zijn veroordeling naar het buitenland vluchtte, maar er toch gegrepen werd; omdat hij nog een Nederlands paspoort reisde.
Impliciet laat Van Dijk met zijn reportages een paar extra lessen journalistiek zien — naast de vele opmerkingen over het vak die hij expliciet geeft in dit boek.
Het loont om tijd te steken in een onderwerp, en de ins en outs te leren kennen. Al vergt die aanpak ook weer dat er vervolgens ruimte is om een verhaal te schrijven.
Mij lijkt het kortom geen toeval dat alle eerder gepubliceerde reportages uit dit boek in tijdschriften verschenen zijn. Kranten bestonden lang bij de gratie dat ze zo actueel waren, en het nieuws als eerste brachten.
En wat een vloek is dat toch, dat in het vak wél scoort wie het eerste is, en zo veel minder aanzien heeft wie een verhaal als beste brengt.
RSS feeds