Seven Daughters of Eve ~ Bryan Sykes

► door: A.IJ. van den Berg

Met pop-sci is het altijd weer afwachten of de auteur niet te veel op zijn hurken gaat zitten. Tuurlijk, de meeste lezers weten niets. Alleen betekent dit niet dat ze toegesproken moeten worden alsof het kleuters zijn.

Maar The Seven Daughters of Eve is sommige opzichten een voorbeeld voor het genre. Bryan Sykes slaagde erin om een vrij technisch en saai verhaal — wat DNA is, en hoe je dat kunt onderzoeken — te brengen als een soort spionagethriller.

Want, ineens waren er allemaal nieuwe ontdekkingen te doen. Met soms verstrekkende gevolgen — hele misdaadseries zijn inmiddels ook gebaseerd op wat DNA kan aantonen.

Bovendien bleef lange tijd onzeker of Sykes en zijn medeonderzoekers wel op het goede spoor zaten. En of mitochondriaal DNA, dat iedereen alleen van zijn of haar moeder erft, inderdaad zo snel verandert met de tijd, dat de mutaties daarin een soort kalender opleveren.

Hamsters leverden het oerbewijs voor Sykes; omdat al deze huisdiertjes afstammen van een enkel paartje.

En éen van de eerste conclusies die Sykes trok over mensen, was dat de bevolking van Europa voor 80% bestaat uit afstammelingen van de oorspronkelijke jagers/verzamelaars die er in de ijstijd al waren, en voor 20% van landbouwers die later vanuit het Middenoosten binnentrokken. Van Neanderthalers geen direct spoor.

Dit geldt ook allemaal voor de Basken — die altijd als zo uniek werden gezien, vanwege hun op verder niets lijkende taal.

Later DNA-onderzoek van een concurrent, dat naar mutaties van het mannelijke Y-chromosoom keek, bevestigde deze these.

En vervolgens vond Sykes dat vrijwel iedereen in Europa [95%] éen van zeven typen mitochondriaal DNA bezit — waaruit hij afleidde dat we allemaal van zeven oermoeders afstammen.

Over deze vrouwen is op zich weinig te zeggen, behalve dan dat ze op verschillende momenten in de tijd leefden, en minstens twee levende dochters moeten hebben gebaard. En dat allen werden omringd door andere mensen, van wie de directe afstamming ergens in de tijd gestokt is.

Sykes gaf deze zeven Europese oermoeders namen — naar de beginletters van de positie van de DNA-sequentie die hen typeerden. Helena — van wie 47% van ons afstamt — Katrine, Xenia, Jasmine, Velda, Ursula, en Tara.

Helaas wijdde Sykes in zijn verhaal vervolgens zeven fantasietjes aan deze vrouwen, waarvoor hij bedacht hoe zij geleefd kunnen hebben. En waarbij hij allerlei details inbracht die niemand weten kan — over hun uiterlijk, hoe oud ze stierven, en waaraan.

Dus eindigde het boek vervelend.

Maar tot dan had The Seven Daughters of Eve eigenlijk meer gebracht dan waarop ik hoopte. Juist doordat Sykes uitlegde hoe dat DNA-onderzoek almaar handiger kon worden opgezet, werden precies de vragen beantwoord waarvan ik niet wist dat ze er waren.

Bleek een grote plus dat dit verhaal nog spannend was ook.

[ wordt vervolgd ]