Field Guide to Getting Lost ~ Rebecca Solnit
Hoe ga je op zoek naar iets waarvan je niet eens weet dat het bestaat?
Dit filosofische probleem werd al door een oude Griek verwoord. En veel dichter bij een antwoord zijn we sindsdien niet gekomen. Ook al omdat zo velen van ons liever aan zekerheden vasthouden — hoe antiek of troebel ook — dan onzekerheden durven te gaan verkennen.
Want hoe verstandig is het eigenlijk om te willen zoeken?
Rebecca Solnit schreef een boek over vasthouden en loslaten. A Field Guide to Getting Lost. En dat leverde een wonderbaarlijke mengeling op aan persoonlijke memoires, geschiedenis in het algemeen, natuurverkenning, en filosofische speculatie — en daarmee dus ook cultuurkritiek.
Zelden las ik een boek dat zo onmogelijk is samen te vatten in een paar zinnen — wat dan weer veel zegt over waaraan ik me vasthoud, waarschijnlijk.
Als het om mijn persoonlijke beleving gaat van dit boek, is het oordeel overigens simpel. De schrijver deugt. Maar als ik moet formuleren waarom, wordt het al lastiger. Hoe kort geleden ik dit boek ook dichtsloeg. De herinnering is allereerst goed. Zoals een avond in prettig gezelschap als in een roes voorbij kan gaan, zonder dat de volgende ochtend nog precies duidelijk is waarover het gesprek dan ging de hele tijd.
Een klein element uit het boek geldt wel ook voor boeklog.
Rebecca Solnit vertelt onder meer hoe schrijven vernietigen kan zijn. Toen zij begon met schrijven, was ze jong. En relatief dicht nog bij jaar jeugdherinneringen. Maar door dat materiaal te gebruiken, vervormde ze het ook. En in plaats die herinneringen te onthouden, kwamen daar langzamerhand de gestileerde versies voor in de plaats die ze op papier had gezet.
Zo ook vormt zich het oordeel over wat ik las gauw eens pas tijdens het schrijven van een boeklogje. Ineens blijk ik dan een veel geprononceerdere mening te bezitten dan gedacht. Waarop het oordeel uit dat boeklogje vrij snel in de plaats inneemt van het vage amalgaam aan indrukken dat er was over een boek, vlak na het lezen.
Oordelen zijn dus alleen al verdacht omdat de vertelvorm waarin ze gegoten worden de kritiek te zeer een bepaalde kant op kan duwen.
Dus moet het mogelijk blijven om een volgende keer een heel andere mening te hebben over datzelfde boek.
Maar, ik ben dan ook geen autoriteit, die een status heeft op te houden, door standvastig te zijn.
En als ik herlezen het ware lezen noem, speelt daarin wel degelijk mee wat Rebecca Solnit verkende in haar boek. Ons spiegelbeeld lijkt niet of nauwelijks te veranderen van dag tot dag. Omdat het innerlijke beeld van onszelf zo vaak ververst wordt. Toch kan niemand ontkennen — tenzij dure chirurgische hulp werd ingekocht — er jaren terug jonger te hebben uitgezien dan nu.
Het herlezen van een boek, of een eigen tekst, confronteert me ook telkens weer even met wie ik ooit was.
Soms is dat een onverwacht aangename kennismaking; als blijkt dat ik lang geleden al wist wat ik echt meende pas ontdekt te hebben. Soms helaas is die blik terug een confrontatie. Punt is dan dat ook de kans op een teleurstelling je niet zou mogen afschrikken.
RSS feeds