Paradise Built in Hell ~ Rebecca Solnit

► door: A.IJ. van den Berg

Het nieuws blijft ons dagelijks vertellen hoe ellendig het is in de wereld. Politici zien daar dan bovendien te vaak aanleiding in om hun macht over ons nog een tikje te vergroten. Allemaal vanzelfsprekend in het landsbelang. En ondanks deze vreemde zekerheden is er toch sprake van enige vooruitgang.

We zijn nu veel minder gewelddadig dan eerder in de geschiedenis. Vergeet de propaganda van al de oorlogvoerende partijen nu even, die de nieuwsmedia o zo gretig en onkritisch doorbrieven. Hoe vaak ik het verder ook met Steven Pinker oneens ben, de these die hij oppert in Ons betere ik geloof ik in grote lijnen wel.

Bovendien is de mens de mens lang altijd niet gelijk een wolf. Rebecca Solnit schreef met A Paradise Built in Hell een boek dat over rampen gaat, en toch vaak zeer optimistisch is van toon.

Die rampen betroffen dan meestal wel natuurgeweld. In de VS, en in Mexico. Al gaat ook een deel van het boek over de solidariteit op 9/11; toen onder meer de passagiers van United Flight 93 dat vliegtuig lieten crashen op het platteland, zodat het niet ook als kerosinebom gebruikt kon worden tegen een groter doelwit.

Zij wisten dat dit met andere gekaapte toestellen was gebeurd.

De andere uitzondering in het boek gaat over de nasleep van ‘hurricane Katrina’, de orkaan die New Orleans trof; en daarbij liet zien hoe slecht deze stad beschermd was tegen al het omringende water.

Katrina legde namelijk ook het vanzelfsprekende racisme bloot dat er nog altijd is in het Zuiden van de VS. Vijftig jaar na de gelijkberechtiging van de gekleurde bevolking, op papier, zijn dat er nog altijd tweederangsburgers.

Nadat de orkaan gepasseerd was, hebben zwaar-bewapende blanke mannen er even het recht in eigen handen genomen. Die hebben toen straffeloos moorden kunnen plegen, gedekt door de leugen dat ze hun bezittingen verdedigden, waar later niet eens onderzoek naar is gedaan. De nieuwsmedia hadden ook wel erg gretig meegeholpen om paniek te zaaien; door bijvoorbeeld opnieuw oeroude leugens te verspreiden over rovende en verkrachtende negerbendes.

Die zijn er nooit geweest.

Rebecca Solnit vond ik het sterkst in de reportages, en de achtergrondverhalen van A Paradise Built in Hell. Maar, deze uitgave laat veel minder indruk na de meer persoonlijk getinte boeken die ze schreef.

Misschien komt dit door de wat weeë boodschap uiteindelijk van A Paradise Built in Hell. Na een natuurramp zijn de meeste overlevenden sterk geneigd om elkaar te helpen, en het weinige dat nog heel is, en werkt, met elkaar te delen.

Chaos en alle bijbehorende onregelmatigheden ontstaan pas als de bureaucratie opnieuw zijn intrede doet, en mensen andere mensen menen regels op te kunnen leggen. Die in de VS dan ook nog vaak afgedwongen worden vanachter de loop van een geweer.

Ik meende die kennis al uit geschiedenisboeken te hebben opgedaan.

En, voor dit boek geldt vanzelfsprekend de gruwelijke paradox waar alle nieuwsmedia van profiteren. Dat de verhalen over de uitwassen, als enkelingen het recht van de sterkste konden botvieren, meer indruk maakten dan de verhalen over altruïsme en grote solidariteit.

Rebecca Solnit, A Paradise Built in Hell
The Extraordinary Communities that Arise in Disaster

353 pagina’s
Penguin Books 2010, oorspronkelijk 2009

[x]