Memoires van een slecht mens; Deel 2 ~ Theo Kars
Er zal nog een derde deel verschijnen, van Kars’ Memoires van een slecht mens. Alleen wel postuum. In het tweede deel hint hij naar een misdaad, waarover nu nog niets te vertellen is, die hij pleegde om te zorgen dat er de rest van zijn leven een redelijk inkomen zou zijn.
Maar tot nu toe ben ik niet heel erg onder de indruk van de misdrijven die Kars gepleegd heeft. Steunfraude voor een paar maanden was daar bij, verzekeringsfraude. En dan die algemeen bekende zaken nog uit het begin van de jaren zestig, met de postwissels en de spaarbankboekjes, waarvoor hij naar de gevangenis moest.
Toegegeven, in de autobiografie van een schrijver is het al heel wat als deze in zijn leven niet enkel geschreven heeft. Deel 2 van Kars’ memoires is ook aanzienlijk interessanter dan Deel 1 — juist vanwege zijn uitvoerig beschreven verblijf in de gevangenis. Omdat dit een ervaring is die weinig delen. Waar Deel 1 nu net vooral gaat over wat iedereen heeft moeten doorstaan; zoals van kind tot mens worden en naar school toe gaan.
Bij echt doortrapt slechte misdadigers denk ik alleen aan eerder aan mensen als een Jan Peter Balkenende, die terloops een heel land een illegale oorlog inrommelde, wat daar honderdduizenden doden kostte, en dus daarmee een oorlogsmisdadiger werd naar de letter van het Volkenrecht. Het gegeven dat deze man zich daar nooit voor zal hoeven te verantwoorden, of dat de minister van Defensie van toen nog altijd in een huidig kabinet zit, zegt mij veel, zo niet alles, over de samenleving waarin wij leven.
En zelfs Balkenende’s oorlogsmisdaad kost mij geen slaap. Ik zou me daar gek zijn.
Kars onderging zijn straf van twee jaar als een monnik. Het geregelde leven zonder afleiding in een gevangenis lag hem wel. Bovendien had hij iets om hem bezig te houden. Tijdens zijn verblijf in het gevang schreef hij zijn debuutroman, De vervalsers, die gebaseerd was op de misdaad die hij en enkele anderen net daarvoor hadden gepleegd.
Bovendien aanvaardde hij zijn straf zonder bijgedachte; zo stelt hij dan. Kars had nu eenmaal het risico genomen om buiten de wet om snel flink wat geld te verkrijgen, en was daarvoor gepakt. Risico’s nemen, levert ook het gevaar op dat het mis kan gaan. En gaat het mis, dan baat het niet daarover te gaan zeuren.
Aan die gevangenisstraf, en het proces vooraf, zit alleen wel een wat naar triomfantelijk kantje. Kars werd psychologisch onderzocht, en daarbij gedeeltelijk wilsonbekwaam bevonden. En verhelen kan hij de vreugde niet de onderzoekers daarmee toch behoorlijk bedrogen te hebben.
En misschien is dat het dan wat de boeken van Theo Kars wel aardige boeken maakt, terwijl ik toch altijd het idee houd dat er iets aan ontbreekt. Deel 2 van de Memoires van een slecht mens staat vol met wat ik nu voor het gemak maar solipsismen noem. De werkelijkheid wordt in het boek telkens zo gedraaid dat Kars er het best vanaf komt.
Dus staan er telkens enerzijds interessante observaties in, en dan doet deze schrijver daar vervolgens zelf weer vanaf door er koket over te zijn.
Mij intrigeerde bijvoorbeeld Kars’ herhaalde weerzin over het gemiddelde niveau van de Nederlandse literatuur.
En goed, dan heeft hij daar elders over geschreven, en hoefde zijn tegenzin dus niet in detail te verwoorden in zijn memoires. Inkijkjes genoeg overigens in hoe kwalijk uitgevers als Theo Sontrop opereerden.
Wat Kars nu doet in dit boek, is alleen toch een ander uiterste. Zijn boeken werden doorgaans slecht tot zelfs vijandig besproken. En volgens hem ligt dat dan uiteindelijk aan de kliekgeest van de Nederlandse literati, waar hij niet bij hoort, en die er daarom op ingesteld zijn om vreemde elementen te weren.
Vervolgens is die vijandigheid alleen niet erg, omdat het niveau van de Nederlandse literatuur toch al niet deugt.
En zulke verdedigingsmechanismen van Kars vind ik dan zo doorzichtig koket dat de schrijver in mijn achting daalt. Ik als lezer houd er niet van voor onnozel te worden gehouden.
Theo Kars, Memoires van een slecht mens
Deel 2
1965 — 1991
479 pagina’s
Athenaeum―Polak & Van Gennep, 2013
© Boeklog 2005-2019. Alle rechten voorbehouden
2 commentaren
boeklog.info op 8 juli 2014 @ 14:02:15
Succes.
RSS feeds
Erik Scheffers op 7 juli 2014 @ 22:17:20
Hoi IJsbrand, ik ben ook met een boekblog begonnen. Dit boek van Theo Kars komt over een tijdje ook voorbij. Morgen bespreek ik een ander boek van Theo Kars: “Praktiscvh verstand”. Groetjes, Erik