Lijfbard van Knut de Verschrikkelijke ~ Nanne Tepper
Tepper’s verzamelde brieven maakten even indruk vorig jaar. Tijdens het lezen tenminste. Mijn bewondering werd al dra een stuk minder toen ik ging nadenken over wat me nu eigenlijk ter lezing was voorgezet. En toen leek me het eindtotaal toch aanzienlijk minder groot dan de som van alle losse delen samen.
Had ik deze bundel van eerder los gepubliceerde essays als eerste gelezen, dan hadden die brieven waarschijnlijk minder indruk gemaakt.
Omgekeerd las ik deze essays nu met een oog dat al gefocust was door wat me tegen was gaan staan in die correspondentie. Nanne Tepper’s overdreven heiliging van de literatuur. En al diens doorzichtige pogingen tegelijk om net te doen of het allemaal niets voorstelde. Boeken. Of zijn schrijven. Zijn plaats binnen die literatuur.
Tepper’s onvermogen om nog eens een derde roman te schrijven, na het succesvolle debuut, een terloopse novelle, en een onleesbaar slecht tweede boek, tekent uiteindelijk dat schrijverschap alleen het meest. Helaas. Naast al die hoogdravendheid in zijn essays, en die brieven aan intimi, staat er ook dat steeds langer durende zwijgen; dat uiteindelijk een eeuwig zwijgen zou worden.
Wat de redenen daarvoor ook geweest mogen zijn.
Niettemin heb ik me zeker wel vermaakt met De lijfbard van Knut de Verschrikkelijke. Dit boek biedt weer een ander terloops zelfportret, in fragmenten, doordat het opgenomen materiaal vooral gaat over wat Tepper’s ideeën zijn over literatuur. Komt daar zo af en toen een nader doorkijkje naar zijn eigen geschiedenis bij. En zijn verslag van hoe de uitreiking van de Libris-prijs verliep bijvoorbeeld — die dat jaar naar Mulisch ging — is prettig hilarisch.
Schreef Tepper op zijn tijd bovendien wel prettig recalcitrante zinnetjes.
Ik een snob? Dat moet wel, want zelfs mijn wansmaak getuigt van grote klasse.
Wat koopt de schrijver voor eruditie? Paranoia.
Wat koopt de lezer voor eruditie? Het woonerf-syndroom: verkeersdrempels en een slakkengangetje.
Wat koopt de criticus voor eruditie? Een pilsje aan de bar voor een afgestudeerd meisje.
Niemand van mijn vrienden deelt mijn opvattingen over de roman. En ik, op mijn beurt, zie niets in hun opvattingen. We praten dan ook nooit over ‘hoe een roman eruit zou moeten zien’, We praten enkel over hoe onze romans eruit zouden moeten zien. Een schimmig ideaal van vorm en inhoud dat aan de einder staat te lonken als een behaagziek meiske aan de andere kant van de dansvloer.
RSS feeds