Amerikaanse prinses ~ Annejet van der Zijl

Bijvangst.

Annejet van der Zijl stuitte in haar research naar het leven van wijlen prins Bernhard op een nogal intrigerende vrouw. Want wie was die steenrijke Amerikaanse die Bernhard zo liefhebbend onderdak gaf in Parijs? In dier dagen dat hij als edelman zonder geld in de Weimarer republiek voor het eerst proberen moest of een gewone baan niets was voor hem?

Lijkt ze ook degene te zijn geweest die Juliana nogal geholpen heeft bij de transformatie van plompe verschijning tot elegant geklede jonge vrouw.

Het verhaal van Allene Tew [1872 — 1955] paste, ook ingekort, alleen niet even terloops in de biografie over Bernhard. Daarvoor was dat leven te gevuld geweest. Zo trouwde ze vijf keer.

Dus biedt nu De Amerikaanse prinses dat levensverhaal. En eerlijk gezegd was het voor het eerst dat een boek van Annejet van der Zijl me wat tegenviel. Dit was dan niet door de inhoud per se — de biografie biedt stof en ontwikkelingen genoeg — maar waarschijnlijk omdat Allene Tew toch op een afstand bleef staan. Een levend mens werd ze nooit voor mij, ondanks dat er ruim geciteerd werd uit haar brieven. Van der Zijl’s reconstructie overbrugde de afstand in tijd nooit echt.

En over Allene Tew’s voornaamste kwaliteiten, zoals het vermogen om lief te hebben, en mensen te steunen, en om eeuwig optimistisch te blijven bij tegenslag, is weliswaar te vertellen. Alleen moet een biograaf vervolgens misschien nog iets extra’s doen om zo iemand echt tot leven te wekken.

Het kan ook zijn dat er domweg te veel geschiedenis in dit boek moest om dat levensverhaal te kunnen vertellen, omdat er tijdens de levensjaren van Allene Tew nogal wat veranderde. Daardoor moest het boek ruim tachtig jaar aan leven doornemen in galop. Terwijl elk decennium uit dat bestaan misschien wel een boek apart had verdiend.

Maar misschien ligt het nog weer anders. Wellicht kampt het boek met het vreemde probleem dat een volstrekt op feiten gebaseerde levensbeschrijving een totaal ongeloofwaardige roman had opgeleverd; was iemand ooit in staat geweest zo’n vol leven bij elkaar te verzinnen. Met dat opklimmen van die jonge vrouw met een zo’n bescheiden start naar een hoge sociale status. Met die opvallende keuzes die ze in haar leven had in mannen. Met haar dode kinderen, die haar tegelijk toch ook weer fortuin brachten, doordat zij hun vermogen erfde. Vielen de miljoenen die hun vader enkel aan hen had nagelaten, omdat die vijandige familie zo kon tonen dat ze nooit één van hen was geworden, uiteindelijk toch haar toe.