Vrouw ~ F.J.J. Buytendijk

► door: A.IJ. van den Berg

Voor wie zich mocht afvragen of er nu helemaal geen lijn in mijn leesgedrag zit, Jaap van Heerden wijdde enige diskwalificerende woorden aan dit boek. Dat alleen was reden voor mij deze Aula pocket toch eens op te graven uit mijn collectie, en te kijken of het echt zo erg is.

Het boek opent gelukkig geruststellend:

Het uitgangspunt van deze studie is geweest, dat de vrouw een mens is.

Maar daarna doet Buytendijk toch vooral moeite om aan te tonen dat de man nog net wat meer mens is als de vrouw. Van haar wordt toch vooral verwacht blij haar plaats te weten, en dat dan vooral door te zorgen.

Curieus is ook het taalgebruik van de toenmalige hoogleraar algemene theoretische psychologie. Hij baseert zich niet zelden op de fenomenologie met al zijn subjectieve beleving, en dat levert dan kronkelzinnen op die er waarschijnlijk onaantastbaar geleerd uitzien voor wie geen professorenduits gewend is. Tegelijkertijd moet daarbij bedacht worden dat slechts in het Duits en het Nederlands deze orakeltaal mogelijk is, wat de beweringen in dit jargon alleen daarom al verdacht maken.

De medemens begrijpt onze verschijning als de waarneembaarheid van ons-zelf en bedoelt met dit ‘zelf’ onze bijzondere, eigen wijze van zijn-in-de-wereld en zijn-bij-onszelf en wel als een zich in een bepaalde stemming en met een bepaalde bedoeling in een situatie bevinden.

Dus, wat te zeggen over dit boek? Behalve dat het bij tijden onleesbaar is, en zinnige observaties afgewisseld worden met katholiek gewauwel over hiërarchie en plaats, en lege filosofische bombast?

Blij dat de emancipatie dit soort publicaties al bij voorbaat suspect heeft gemaakt.