Oversprongen ~ Tijs Goldschmidt

► door: A.IJ. van den Berg

Als u gaapt of aan uw kin krabt terwijl u zich afvraagt deze onzin verder te moeten lezen of nu toch echt even iets nuttigers met uw leven te doen, noemen biologen dat een oversprong. Twee tegenstrijdige emoties vechten om voorrang, en als gevolg treedt een derde soort gedrag op.

Tijs Goldschmidt is bioloog, en biologen kijken goed. Of dat nu naar de natuur is of gedrag, of naar cultuur en kunst zoals ook in dit boek gebeurt. Dit betekent dat hij soms zien kan waar vrijwel iedereen blind aan voorbij gaat.

Misschien helpt die constatering mij om te definiëren wat ik nu precies onder een goede schrijver versta; misschien is dat wel vooral iemand die kan kijken en het vervolgens lukt helder te verwoorden wat-ie daarbij gezien heeft. Of iets anders geformuleerd: een schrijver moet kunnen kijken om mij iets nieuws te laten zien. En dit simpele gegeven diskwalificeert al merkwaardig veel auteurs zo merk ik steeds vaker; vooral diegenen die vanuit het woord denken, of de litteraire traditie.

Ik weet nu al Goldschmidt’s boek dit jaar zeker nog éen keer te gaan herlezen, omdat het zo rijk is. Maar in zekere zin is het wel jammer dat ik vorig jaar naar Zomergasten heb gekeken. Veel van wat er in dit boek staat werd in die uitzending even aangestipt, en platgewalst omdat televisie vaak zo’n weinig subtiel medium is. Zo mogen er op TV nooit stiltes vallen, terwijl ik bij lezen wel de macht houd zelf mijn pauzes te kiezen.

Enfin.