Jaar als (g)een ander ~ Kristien Hemmerechts

► door: A.IJ. van den Berg

Gepubliceerde dagboeken zijn een merkwaardig genre. Al helemaal als de schrijver nog leeft, en de lezer dus van tevoren weet niet alles te krijgen. Niemand zal een boek uitbrengen waar zijn of haar omgeving echt pijn door lijdt, of die het eigen werk verder onmogelijk zal maken.

Het is dus niet vreemd dat Kristien Hemmerechts ergens meldt dat we hoogstens 75% eerlijkheid mogen verwachten. Bovendien is er een epiloog waarin ze schrijft hoe onbetrouwbaar haar geheugen is.

Maar goed, waarom las ik zo’n boek als dit dan?

Dagboeken hebben ook éen duidelijk voordeel, en dat is het ontbreken van een plot. Daardoor komen andere eigenschappen van een schrijver naar voren, zoals zijn of haar waarnemingsvermogen en de vaardigheid om de werkelijkheid in woorden te vangen. Bijvoorbeeld door verrassende formuleringen. Ik ben gewoon benieuwd hoe goed iemand schrijft zonder de dwingende conventies van een verhaal of essay.

Er nog even van afgezien dat enig voyeurisme mij niet vreemd is.

En mij viel op dat, vergeleken met haar fictie, Hemmerechts in haar dagboek weinig zintuiglijk schrijft. Haar directe waarnemingen blijven tot de kern beperkt, waardoor de feiten wel doorkomen maar kale mededelingen blijven.

Wel is er genoeg mening te lezen, ook al omdat ze zo vaak om opinies gevraagd wordt en die dan wel klaar heeft. Maar meningen over oud nieuws smaken al snel wat muf en oudbakken.

Ik blijf bij de constatering die de bespreking van een vergelijkbare kroniek van José Rentes de Carvalho opleverde. Dit genre boeken wordt inmiddels overklast door het goed geschreven weblog. Al was het maar omdat weblogs actueel zijn en daardoor veel directer uitnodigen tot meedenken, en medeleven.