Mijn vrijheid ~ Ayaan Hirsi Ali

► door: A.IJ. van den Berg

Elders schreef ik laatst over mijn eeuwige fascinatie voor ‘de geschiedenis van het ik‘. Wat is het toch dat bepaalt wie ik nu ben en wat ik wil? En hoe kan dit zijn veranderd, in de loop der geschiedenis?

Dit is een misschien wat warrige manier om uit te leggen waarom ik deze memoires van Ayaan Hirsi Ali zo prachtig vond. Zelden zo’n duidelijke geschiedenis van een ik gelezen. Haast nog nooit iemand gezien die zich zo duidelijk bewust was van wat er allemaal invloed heeft gehad op haar denken, en hoeveel moeite het kost om het benauwende daarin te overwinnen.

Of dat nu de eisen waren die de clan waarin ze geboren is aan haar stelde, vanuit de traditie. Of dat nu het politiek correcte denken in Nederland was.

Want, wat heeft ze niet een ontwikkelingen doorgemaakt. Van fanatiek moslima werd ze politiek vluchteling, van schoonmaakster werd ze studente. Van asielzoekster tot lid van de Tweede Kamer. Van totale anonymus tot een publiek persoon die zulke gerichte doodsbedreigingen ontving dat ze permanent bewaakt moet worden.

Hierom, en door vele verwikkelingen in haar levensverhaal, is het ook geen moment vervelend om een levensverhaal te lezen van iemand jonger dan ikzelf. Hoogstens moet opgemerkt worden dat sommigen perioden in haar leven wat teveel pagina’s krijgen, en andere weer te weinig, volgens mij. Met wat meer wisselingen in het tempo van de vertelling had dit een groots boek kunnen zijn.

Wel roepen al die veranderingen vragen op over het karakter van Hirsi Ali.

Verder miste ik bijvoorbeeld aandacht voor de boeken die Ayaan Hirsi Ali al eens eerder schreef. Ook al omdat ik daar éen van las, en er niet veel mee kon. Niet dat ze geen gelijk had, wat mij betreft. Maar het was zo’n loodzwaar, verpletterend gelijk dat het mij niet aanzette om met de schrijfster mee te gaan denken.

Mijn vrijheid verklaart zoveel meer van waarom Hirsi Ali is zoals ze is. Waarom ze zich telkenmale keert tegen de traditie, als die gevaren in zich bergt. Of onrecht.

Maar als dit boek iets bewijst, dan wel hoe eenzaam iemand worden kan die zelf durft na te denken. En wat de consequenties zijn als iemand het op dit moment aandurft onprettige waarheden uit te spreken.