Ultramarijn ~ Henk van Woerden

Ultramarijn is een prachtig geschreven boek, dat mij evenwel niet genoeg bood om te beklijven. Dat was merkwaardig. Maar het voelde voor mij haast alsof Van Woerden bewust moeite heeft gedaan afstand te creëren tussen lezer en boek. Mogelijkheden tot identificatie waren er bijvoorbeeld niet.

Bovendien ging ik me afvragen waarom ik lezen moest wat me werd voorgezet. Wat ik nu precies met de personages aan moest.

Dat kwam zeker door het verhaal. En, dat komt ook door wat ik weet over het vertellen van verhalen in romans.

Een probleem daarbij is momenteel namelijk dat éen van de oerthema’s in de vertelkunst nauwelijks meer met fatsoen te brengen is. De ‘liefde ondanks alles’ is nauwelijks nog als onderwerp voor een roman te gebruiken zonder in extremen te vervallen; in een steeds invidueler wordende samenleving, waar mensen zelf wel bepalen met wie ze een relatie aangaan, in plaats van uitgehuwelijkt te worden.

Maar die gefnuikte, of die onmogelijke liefde, levert boeken wel automatisch een ontstellend sterk plot op. Krijgen ze elkaar? Of, kan dit blijven bestaan, ondanks alle weerstanden in de maatschappij? Het zijn allebeide fantastische vragen om iemand tot doorlezen te dwingen.

Van Woerden speelt ook wel dit gegeven, maar doet dit zo doorzichtig dat het voor mij als plotelement wegviel.

En toen bleef er dus een boek over dat nog als een aanklacht gelezen kan worden tegen het gif dat toerisme heet; of hoe de authentieke cultuur in een land aan de Middellandse zee langzaam verdwijnt.

Niets was er dat mij tot uitlezen dwong dan eerbied voor de pas overleden schrijver. Broeierig was het in het begin, en broeierig bleef het de hele tijd. Zo zeer zelfs dat het viezig begon te voelen. Enig raakvlak met wat ik van een boek verlang, was er niet. Terwijl ik Van Woerden’s Tikoes éen van de beste Nederlandse romans ooit blijf vinden, bleef deze daar ver bij achter.

Goed, dan staan er fantastische fragmenten in; plotseling even hel helder opflikkerende taalpracht. Maar die hadden zo veel effectiever kunnen zijn in een steviger zetting.