Over de afwas, de doodstraf, dienstmeisjes, Dinky Toys en nog het een en ander ~ S. Montag

► door: A.IJ. van den Berg

Marcel van Eeden formuleerde ooit over de onderwerpen van zijn tekeningen dat hij gefascineerd werd door de tijd voor zijn geboorte. Ik heb dat totaal niet. Al kan ik me soms verbazen over het geringe aantal jaren tussen het einde van de Tweede Wereldoorlog en tot ik er was. Mij fascineert wel wat tijdens mijn leven al bestond, maar mij pas later opviel dan had gekund.

Al die moeite die ik nu moet doen om boeken te vinden die eerder gewoon in de reguliere handel te koop waren. Het lijkt wel of al mijn favoriete schrijvers inmiddels dood en vergeten zijn.

En iets wat ik ook merkwaardig vind, is het prestige dat sommige mensen hebben; waarvan ik dan maar moet aannemen dat die faam ook terecht is. Om me maar tot schrijvers te beperken, iemand hoeft maar éen maal iets te hebben gepubliceerd dat spraakmakend was in zijn tijd, en dat blijft heel lang aan hem kleven.

Zo heb ik me altijd wat verbaasd over de grote bewondering voor H.J.A. Hofland, die in 1999 zelfs tot journalist van de twintigste eeuw werd bekroond. In de tien jaar dat ik me toen serieus met journalistiek bezighield, was mij niets bijzonders aan zijn werk opgevallen. Als dat het beste was wat de Nederlandse journalistiek had voortgebracht, leek me dat geen reclame voor de creativiteit en intelligentie van onze kranten en tijdschriften. In mijn bespreking van zijn Tegels lichten klinkt ook al door hoe weinig tijdloos ik dat boek beschouw.

Wel moet ik toegeven verder weinig boeken van Hofland onder ogen te hebben gehad. Daarom las ik dit, van Hofland’s alter ego S. Montag. En meteen weer viel me weer op hoe tijdsgebonden zijn stukken zijn. De training van elke journalist om de waan van de dag na te jagen, verloochent zich blijkbaar nooit.

Toch werkte dat nu eens wel, in dit boek. Omdat Montag vooral reflecteert over welke dingen normaal zijn en welke niet, krijgt de lezer ook een prachtig beeld van hoe het was, omstreeks 1979.

En zie, de meeste ergernissen veranderen nooit, alleen zal de directe aanleiding inmiddels anders zijn.

S. Montag, Over de afwas, de doodstraf,
dienstmeisjes, Dinky Toys
en nog het een en ander

199 pagina’s
De Bezige Bij © 1980

[x]