Oracle Night ~ Paul Auster

► door: A.IJ. van den Berg

Eigenaardig aan lezen is dat je een schrijver kunt gaan verfoeien om dezelfde redenen waarom hij ooit boeiend was. Een lezer ontwikkelt zich nu eenmaal makkelijker dan een auteur ooit kan.

Zo heb ik hier eerder al eens uitgelegd de romans van Paul Auster nauwelijks nog te kunnen lezen. Het spel dat hij in zijn boeken speelt met de werkelijkheid is me te onecht geworden. Dat Auster bijvoorbeeld een bovengemiddeld belang hecht aan toevalligheden, irriteert waar het eerst nog intrigeerde.

Dus herlas ik alleen zijn non-fictie nog weleens.

Maar zo af en toe mag zo’n oude lievelingsauteur best opnieuw geprobeerd worden. Misschien dat hij een paar boeken verder zijn meest vervelende trekjes wat kwijt is geraakt.

En het moet ook gezegd, Oracle Night is een knap geschreven, en zeer gelaagde roman. Zo gelaagd zelfs dat er verschillende verhalen door elkaar spelen, die dan weer een commentaar op elkaar zijn, volgens postmodern recept.

Belangrijkste vertellijn is die van de jonge schrijver Sidney Orr en zijn vrouw, en hun leven na zijn bijna fatale ongeluk. Orr is bezig met een verhaal. Op wonderbaarlijke wijze daartoe geïnspireerd door een blauw schrift, gekocht in een Chinese winkel.

In het verhaal dat Orr schrijft, speelt het toeval een enorme rol. Maar vooral omdat de hoofdpersoon zich eraan wil onttrekken dat het toeval alles zijn leven heeft bepaald.

Ach ja, het was ook bijna te voorspellen.

Maar uiteindelijk heeft dit boek nog een vrij onverwacht plot ook, waarin ik zowaar een heel ouderwetse catharsis ontwaar.

Waarop mijn eindconclusie niet anders is dan als bij zo veel boeken van Auster hiervoor. Ik vind het altijd razendknap hoe hij mij door het verhaal dwingt, vooral omdat hij daarbij allerlei routes neemt die me op zich niet vreselijk boeien. Maar door zijn eeuwige nadruk op toeval, en op wonderbaarlijke gebeurtenissen, krijgen zijn romans voor mij steeds meer iets ouderwets.

Het is toch of ik een zwart-film uit de jaren dertig krijg te zien, die werd ingekleurd en nagesynchroniseerd, en nog eens jachtig in de eindmontage doorsneden werd met andere verhalen uit die tijd. En eens in de tien jaar kan zoiets best, vaker wordt me al snel te vervelend.

meer van Auster op boeklog

Paul Auster, Oracle Night
245 pagina’s
Henry Holt and Company, 2003

[x]