Boodschappenbolwerk ~ Frits Kremer

Na een hagiografie over Aldi, en een werkstuk over de ondergang van het Konmar-concern, is dit al weer het derde boeklogje gewijd aan een boek over supermarkten. Dus lijkt het of ik me bijzonder voor dit onderwerp interesseer. Maar dat is niet helemaal zo. Het punt is meer dat supermarkten zo ergerlijk aanwezig zijn in mijn leven. En ik nog niet goed geformuleerd heb waarom.

Boodschappen doen, is in de eerste plaats een corvee. En omdat ik vooral op smaak koop, moet ik iedere week nog verschillende winkels af ook. Geen enkele supermarkt heeft lekkere tomaten, maar éen heeft echt lekker brood, slechts éen ander verkoopt die echt lekkere rijst. Enzovoorts. Alles via internet bij éen zaak bestellen en thuis laten bezorgen, is kortom geen optie; want dan zijn de bezorgkosten opgeteld duurder dan de boodschappen.

Interessant aan deze monografie van Frits Kremer was daarom alleen al dat hij nogal wat van mijn klachten deelt. Maar Kremer werkte dan weer lang genoeg in de supermarktbranche om zich die problemen persoonlijk aan te trekken.

Waarom concurreren de supermarktketens in Nederland toch alleen op prijs, zo luidt zijn voornaamste kritiek. Want, behalve dat de winkels zich daarmee nauwelijks van elkaar onderscheiden, gaan ze ook dom om met wat ze in huis hebben.

Dus, waar ik me erger aan onnozele caissières, die liever met elkaar kleppen dan mij aan te kijken, ziet Kremer vernietiging van menselijk kapitaal, en een gemiste kans van de winkel om mij als klant te binden.

Zolang de supermarkten het personeel alleen als kostenpost zien, twintigers er al gedwongen ontslag krijgen omdat er nog altijd nieuwe zestienjarigen te vinden zijn om voor een grijpstuiver te werken, maken die winkels geen enkel gebruik van de vaardigheden en creativiteit van de mensen die zij in dienst hebben.

En omgekeerd, zolang supermarktpersoneel alleen voor een tijdelijke zakcent werkt, mist het een directe motivatie om zich om de toekomst van de zaak te bekommeren.

Hoe zouden supermarkten zich dan moeten onderscheiden, volgens Kremer, behalve door een grotere klantvriendelijkheid, waardoor mensen uit zichzelf terugkeren? Hij vindt het vooral merkwaardig dat de winkels, met hun enorme economische macht als inkoopcentrales, zich zo weinig bekommeren om duurzaam produceren, en nauwelijks iets doen om biologische producten te brengen. Nederland onderscheidt zich daarin ook nogal negatief van omringende landen.

Dus is een groot deel van dit boek gewijd aan scenario’s van hoe milieuvriendelijkheid tot wapen kan worden gemaakt, in de slag tussen al die nu wel erg zelfgenoegzame supermarktketens; en de motivatie waarom dat dan nut heeft. Mede daarom kwamen er in de tweede helft van het boek wat weinig nieuwe inzichten voorbij.

Frits Kremer, Het boodschappenbolwerk
Macht en onmacht van de Nederlandse supermarkt
206 pagina’s
Uitgeverij Bert Bakker, 2008

[x]opgenomen in het dossier: supermarkt