Zeker onbehagen ~ Nico Keuning
Wordt 2009 het jaar op boeklog van de grote schrijversbiografieën? Dit boek van Keuning over Bob den Uyl is al de vierde dit jaar. Of de vijfde zelfs, als Theroux’ portret van Naipaul meetelt.
Ik weet dat niet. Al ligt er nog een biografie van Maeve Brennan klaar op de stapel te lezen boeken. En ook zelfs éen over Iris Murdoch, nu ik goed kijk. Het is toeval dat er ineens een aantal van dit soort boeken op mijn pad komt.
Mijn bedenkingen over het genre zijn nogal groot.
Elke biograaf van een schrijver moet namelijk rechtstreeks concurreren met het oeuvre van het object van zijn bewondering. Terwijl de geportretteerde auteur bijna altijd beter schreef, en diens leven meestal ook al op éen of andere wijze in zijn boeken verwerkt heeft.
Dus moet een biograaf iets extra’s brengen, of met verklaringen komen die verduidelijken waarom een schrijver schreef zoals hij schreef.
Deze biografie van Nico Keuning brengt een wat curieuse verzameling aan feiten en meningen over zijn onderwerp. Enerzijds is hij merkwaardig compleet. De biograaf geeft soms zelfs tot achter de komma inzicht in het jaarinkomen van Bob den Uyl. Tegelijkertijd verdwijnt deze auteur vrijwel geheel achter alle beschrijvingen, omdat die elkaar weleens uitsluiten.
Geïnterviewde vrienden uit zijn jeugd hadden vaak geen idee dat Den Uyl ambities had om te schrijven.
Latere bekenden hebben het nogal eens over zijn liefde voor de drank.
Maar hoe veel dronk Den Uyl nu werkelijk? Bij Simon Carmiggelt was dit duidelijk; die kwam door de met drank overgoten feesten bij hem thuis ook financieel in de problemen. Maar Keuning weet geen eenduidig antwoord te geven op de vraag of Den Uyl alcoholist was. Aanvullend bewijs genoeg om te zeggen van wel. En tegelijk laat de biograaf Den Uyl ergens opmerken dat hij medicijnen gebruikte, waardoor de drank zelfs in minieme hoeveelheden nogal wat invloed had.
Die medicijnen waren dan tegen de angsten, die Den Uyl van het ene op het andere moment kwelden. Deze biografie had in zoverre nut dat me daar meer over duidelijk is geworden.
Ook was me aangenaam hoe Keuning het literaire landschap neerzette, zoals het eind jaren zestig midden jaren zeventig was. Via welke kennissen Den Uyl in watvoor netwerk terechtkwam. Hoe lang hij er over deed om erkenning te oogsten voor zijn werk.
Maar uiteindelijk heeft dit boek om twee redenen nut.
De eerste is de uitgebreide bibliografie achterin, met alles wat Den Uyl publiceerde, en vertaalde. Want, hoewel ik een redelijk aantal vertalingen door Bob den Uyl in de kast heb staan, wist ik niet dat het er zo veel waren geweest. Variërend ook van de vele commerciële erotische boekjes uit zijn begintijd, tot literaire meesterwerken als At Swim-to-Birds van Flann O’Brien.
Maar meer nog ben ik blij met aanwijzingen die Keuning gaf over de directe literaire invloeden op Den Uyl; zoals dat Kafka nogal meesprak in zijn eerste verhalen. Lees ik die boeken daardoor anders? Waarschijnlijk niet. Ik ben ook nogal wantrouwig over zulke claims. Maar verscheidene van Keuning’s opmerkingen maken wel nieuwsgierig naar die vroege boeken — waar ik dit heel lang niet was.
RSS feeds