Good Morning, Midnight ~ Jean Rhys

► door: A.IJ. van den Berg

Rhys haar korte roman liet me even nadenken over het gegeven dat literatuur wel de kunst moet zijn die het minst veroudert. Als het meezit tenminste; en als de schrijver niet te veel modieuze onzin uit de eigen tijd meent te moeten bespreken; of de critici van dat moment wil behagen. De abstractie die taal noodzakelijkerwijs brengt, maakt ook afstand mogelijk tot de eigen tijd.

Good Morning, Midnight las in toon en stijl als een hedendaags boek. Aanwijzingen dat de roman wel degelijk nog voor de Tweede Wereldoorlog geschreven is, zaten hoogstens in de details. Zo beschrijft Rhys het bezoek aan een hoedenzaak, die gevestigd was in een straat met meerdere hoedenwinkels.

En ook komt er weleens zo’n achteloos zinnetje voor, wanneer aan iemand typisch Joodse eigenschappen worden toegeschreven, zoals ooit normaal was — toen — maar nu al gauw antisemitisch heet.

Verder las ik gewoon een tijdloos verhaal van een vrouw die naar Parijs terugkeert om zichzelf opnieuw uit te vinden. In Engeland deed ze weinig anders dan zich langzaam dooddrinken. Nu schaft ze zich weer een nieuw kapsel aan, en nieuwe kleding.

Toch zijn ook niet alle herinneringen die ze aan Parijs heeft even plezierig. Ze was daar ooit eerder met haar Nederlandse man, Enno, die op schimmige wijze geld verdiende, en plots uit haar leven verdween.

Verder is er een dood kind in dat verleden.

Het boek eindigt als ze een liaison aangaat met een gigolo — die haar voor een rijke vrouw houdt. Dan worden sommige draden uit het verhaal ook eindelijk afgerond, en andere juist niet.

Dit deed er allemaal niet zo toe.

Good Morning, Midnight is een boek dat meer sfeer biedt dan verhaal. En al bestaat veel van die sfeer dan uit wat objectief geredeneerd een beschrijving van wurgende eenzaamheid is, of misschien zelfs een depressie, Jean Rhys slaagde er wel degelijk in haar roman genoeg leven in te blazen, om tot doorlezen te dwingen .

Jean Rhys, Good Morning, Midnight
159 pagina’s
Penguin Books 1978, oorspronkelijk 1939

[x]