Quartet ~ Jean Rhys

► door: A.IJ. van den Berg

Rhys schreef voor de oorlog vier romans die hun tijd ver vooruit waren. Daarom oogstte ze er geen succes mee. Zij zou ook een vergeten schrijfster zijn, als er niet in 1966 nog eens die Wide Sargasso Sea was verschenen, dat haar wel erkenning bracht.

Maar wat in 1928 niet van zijn tijd was, deed mij nu, ruim tachtig jaar later, juist opvallend tijdloos aan, door de toon en de behandelde problemen.

Ik had het niet vreemd gevonden als Quartet me was gepresenteerd als de roman van tijdgenote. Want, dat de auteur een vrouw is, lijkt me wel onmiskenbaar door vele tekenende details. De hoofdpersoon van het boek is een vrouw, en zij wacht op een man. Ik ken geen mannelijke auteur die de lijdzaamheid die zo’n positie vraagt zo goed had kunnen tekenen.

Jean Rhys had indertijd in Parijs een Nederlandse man, die de cel in verdween om gerommel met buitenlands geld. Ze overleefde vervolgens door bij de schrijver Ford Madox Ford en zijn vrouw in te trekken.

In deze roman heeft de vrouwelijke hoofdpersoon een aantrekkelijke Poolse man, die eveneens het gevang in moet, voor onduidelijke handel. Dit betekent dat zij al gauw geen geld meer heeft, en toch moet zien te overleven.

Hulp krijgt ze van een stel landgenoten, een Britse kunsthandelaar en zijn merkwaardige vrouw. Waarbij de man wel iets in retour verlangt, en die echtgenote dat nog lijkt aan te moedigen ook.

Als de Poolse man na een jaar uit het gevang ontslagen wordt, merkt de hoofdpersoon dat haar verhouding tot hem nogal veranderd is. Vervolgens eindigt dit boek met een nogal onverwachte gebeurtenis; daar waar ik graag had gelezen hoe het met die vrouw was verder gegaan. Want, zo’n boek is het.

Jean Rhys, Quartet
160 pagina’s
Penguin Classics; New Edition 2000, oorspronkelijk 1928

[x]