Smoking Diaries vol. 3 ~ Simon Gray

► door: A.IJ. van den Berg

Elk deel van The Smoking Diaries verschilt duidelijk van het vorige. Ook al is veel gelijk, in toon en aanpak; alleen al omdat het zo’n openhartig dagboek blijft. Deel drie, The Last Cigarette, beviel me wel het best tot nu toe. En dat is niet omdat ik nu eindelijk pas aan Gray’s toon gewend zou zijn.

Het lijkt of Gray ineens besefte met iets heel moois bezig te zijn, en hij daarom nog net even wat meer moeite is gaan doen. De opgenomen passages zijn telkens weer opvallend langer als in deel twee.

The Last Cigarette begint met het voornemen van Gray om nu eindelijk eens te stoppen met roken. Alleen al dat hij zich daar zo openlijk over uitspreekt, geeft aan dat het menens is. Vervolgens blijft hij gewoon door roken. Hoe kan het ook anders.

Het boek eindigt met de opsomming van een rits narigheden die hem en zijn naasten overkomen zijn in 2005. Zo is ook zijn oudste broer nu dood. En, bij een onderzoek of Grays prostaatkanker misschien behandeld moet worden, blijkt dat hij een tumor in zijn longen heeft.

Nu ja, het was me ook al bekend dat deel vier van The Smoking Diaries postuum werd uitgegeven.

Deel drie is, op de laatste pagina’s na, opvallend vrij van grote gebeurtenissen. Zelfs de Nobelprijs van vriend Harold Pinter krijgt maar een alinea of wat aandacht. Alleen de zelfmoordaanslagen in het Londense openbaar vervoer van 7/7 dwingen Gray tot enige introspectie.

Dit boek is enerzijds een puur dagboek, waarin Simon Gray zich stevig door de dagen moppert. En daarnaast lijkt het of hij nog eens de meest genante herinneringen uit zijn leven wilde ophalen.

Enkele verhalen uit dit boek hebben bijvoorbeeld slechts als kern dat Gray enorm moet poepen, op een moment dat dit niet kan. Alleen weet hij daar dan toch heldensaga’s van te maken, over een met understatement gedragen maar groot lichamelijk lijden. Hem een humoristisch auteur noemen, is vaak toch echt omdat zijn verhalen zonder alle badinering te pijnlijk om te verdragen zijn.

En wat me ook opvalt: hij is niet echt te citeren, met een tekenend zinnetje van hier, of een wijze paragraaf van daar. Citeren zou meteen met hele pagina’s moeten. Het is echt de toon die de muziek maakt in de dagboeken.

wordt vervolgd

Simon Gray, The Last Cigarette
The Smoking Diaries

312 pagina’s
Granta, 2008

[x]