Homage to QWERT YUIOP ~ Anthony Burgess

► door: A.IJ. van den Berg

Drie dikke bloemlezingen zijn er gemaakt met journalistiek werk van Anthony Burgess (1917 – 1993). Terwijl de man verder nog zo onnoemlijk veel meer geschreven heeft. De toch al lange lijst op Wikipedia noemt bijvoorbeeld zijn werk voor de film niet eens.

Homage to QWERT YUIOP bevat bijna zeshonderd pagina’s dichtbedrukt met tekst. Allemaal binnen acht jaar geschreven. Ongetwijfeld naast nog veel meer aan werk.

Bovendien bestaat het meeste van wat Burgess journalistiek noemt uit recensies. Naast al dat schrijven, was er dus ook het verplichte lezen. Waarbij verder opvalt dat hij tal van overzichtswerken, verzamelbundels, en dikke biografieën te bespreken kreeg.

Slechts enkele stukken zijn pure essays; al waren ook die waarschijnlijk nooit geschreven zonder een verzoek of een opdracht. Zo gaat éen essay erover waarom hij Ulysses de beste roman ooit vond.

Opvallend voor een veelschrijver is dat hij het schrijven voor geld bij anderen verafschuwde. Een recensie over een grote verzamelbundel met verhalen van F. Scott Fitzgerald werd tegelijk een klaagzang over hoe die auteur zijn talent verkwanselde, met makkelijk maakwerk voor de blaadjes.

Hemingway kan al helemaal niets goed doen in de ogen van Burgess.

Tegelijk is dit een bibliotheek van een boek, waarin me misschien wel te zeer de heel sterke meningen zijn opgevallen. Die blijven tenminste hangen. Omdat het zo’n tijd duurde voordat ik het boek helemaal gelezen had, staat me niet helemaal meer bij wat ik er in het begin over dacht.

Een verzameling met voornamelijk boekbesprekingen maakt doorgaans wel een lakmoesproef mogelijk. Als Burgess iets las wat ook ik gelezen heb, hadden wij dan hetzelfde gezien? En dan moet gezegd dat hij nauwelijks boeken besprak die ik kende. Nogal wat recensies gaan bijvoorbeeld over taal- of muziekboeken.

Beschreef hij dan uitgaven op zo’n manier dat ik daar nieuwsgierig naar werd? Nee, dat gebeurde ook al niet. Ik heb tenminste geen boektitels genoteerd om nog eens beter te bekijken.

Het waren dus echt de uitspraken van Burgess, die me tot doorlezen aanzetten. Zijn soms zo stevige oordelen, over zaken die ik meestal niet eens ken. Zelfs al kwam hij daarbij maar af en toe tot een uitspraak die ook ik had kunnen doen: