Frozen Water Trade ~ Gavin Weightman
Merkwaardig aan deze geschiedenis is dat ook de uitleg het wonder niet verklaren kan. Ooit loonde het namelijk voor een Amerikaanse ondernemer om schepen naar India te sturen, die enkel gevuld waren met blokken ijs. Dat was winstgevende handel. Zelfs al deden de boten er vijf maanden over; en was een deel van de lading dus al gesmolten bij aankomst.
In de dagen voor de koelkast, en kunstmatig geproduceerde koude, moest de wereld het doen met natuurijs. Dat werd ’s winters geoogst, en dan in pakhuizen opgeslagen, om voorraad te hebben tot de volgende winter weer kwam.
Rijke lieden in streken waar het ’s winters vroor, hadden soms ook een ijskelder. Daarbuiten was de gewoonte onbekend. Tot éen Amerikaanse ondernemer meende dat er ook in zonniger streken wel degelijk afzet te vinden was voor koeling met ijs. En daarmee eigenhandig een markt creëerde, die inmiddels totaal vergeten is.
Die man heette Frederick Tudor [1783 – 1864], en hij kwam uit Boston. En wonderbaarlijker nog dan dat hij het idee had om ijs uit te venten, was hoe hij daarin bleef volharden, ondanks alle mislukkingen in de eerste tientallen jaren.
IJs kunnen aanbieden ergens, betekende namelijk dat er ook eerst infrastructuur gebouwd moest worden. Zoals pakhuizen, om het aangevoerde ijs op te slaan. Alleen mochten die dan weer niet zo maar overal gebouwd worden. Ergens ijs kunnen verkopen, betekende vaak eerst tijden politiek bedrijven.
En als er aanbod was, betekende dit ook al niet dat er vraag kwam. Ook tijdens de hoogtijdagen van de Amerikaanse bevroren waterhandel, toen het oogsten van ijs op bijna industriële wijze plaatsvond, wilde men er in Londen nog altijd niet aan. Nu ja, op de visboeren na dan. Dat de Britten nog altijd lauw bier drinken, en de rest van de wereld niet, wijt Weightman dan ook uit conservatisme uit die tijd. De rest van de wereld ontwikkelde wel een smaak voor gekoelde drank, of voor pils; omdat dit bier onder koele omstandigheden gebrouwen moet worden.
Gavin Weightman is het gelukt een opmerkelijk stukje vergeten geschiedenis weer even tot leven te brengen. The Frozen Water Trade is in die zin een bijzonder boek. Maar dat hij zo veel tijd en ruimte besteedde aan de pionier Frederick Tudor, en daardoor niet heel veel vertelt over de tijd van echte massaproductie — toen talloze ijsleveranciers met elkaar concurreerden — dat vond ik ergens toch een gemis.
RSS feeds