Industrial Revolutionaries ~ Gavin Weightman

Geschiedschrijving bestaat uit een samenvatting van wat er ooit gebeurde. En bij dat samenvatten wordt er weleens wat makkelijk vereenvoudigd. Bij sommige ontwikkelingen redeneert men dan bijvoorbeeld vanuit het eindresultaat naar het begin; waardoor het dan lijkt alsof het allemaal zo wezen moest.

Dus is elk geschiedenisboek te prijzen wat uitlegt dat het allemaal niet zo simpel in elkaar stak. The Industrial Revolutionaries van Gavin Weightman leek zo’n boek te kunnen zijn. Maar was het uiteindelijk helaas niet.

Goed aan het boek is hoe Weightman laat zien hoe veel verschillende ontwikkelingen er nodig waren om een wereld te krijgen die iets begon te lijken op de onze. Er moest nog zo veel worden uitgevonden eerst.

Prettig is ook zijn verhalende manier van schrijven. Net als dat het soms lijkt of hij of de geschiedenissen die verteld worden zijn uitgekozen om hun vreemde voorbeelden. Zo was bijvoorbeeld aardig dat juist het patentrecht — toch bedoeld om iemand een tijdelijk monopolie te geven — anderen zo makkelijk in staat stelde om uitvindingen te kopiëren; simpelweg door de patentaanvraag te bestuderen.

Mijn probleem was alleen dat er in dit boek verschillende boeken zitten opgesloten, die waarschijnlijk allemaal net wat boeiender waren geweest, als Weightman de moeite had genomen om ze apart uit te werken.

De ontsluiting van Japan, en het industriële wonder dat zo snel daarop plaatshad, was een heel boek waard geweest, in plaats van enkele verspreide hoofdstukken. Al begrijp ik ook dat Weightman met dit onderwerp wilde laten zien hoe veel er kon, met geleende kennis van elders.

Omdat het grondthema van dit boek nu eenmaal die verspreiding van kennis was. En afgeleid daarvan: wie er ineens wetenschap en vermoedens bundelde tot iets dat de mensheid een vorm van vooruitgang bracht.

Dus staan er van die verplichte hoofdstukjes in het boek, als dat over Edison. Of dat over Morse.

Terwijl ik het aanzienlijk interessanter vond om te lezen over de eerste spoorwegen. Hoe staal moest worden uitgevonden — en er daarmee veel betere kanonnen kwamen. Of over de geschiedenis van de oliewinning. Of hoe al die energievoorzieningen waar we nu zo op moeten bezuinigen zich overal eerst nog moesten vestigen. Waarbij zo’n wetenswaardigheid dan weer is dat Engeland, door zijn kolengas, weer laat was met elektrificatie.

Een boek kan ook te rijk zijn, en te veel willen laten glimmen.

Gavin Weightman, The Industrial Revolutionaries
The Making of the Modern World. 1776 – 1914
422 pagina’s
Grove Press, 2007

[x]opgenomen in het dossier: olie en gas