Vage buitenlander ~ Benno Barnard

► door: A.IJ. van den Berg

Toen Paul Theroux langs de kust van Groot-Brittannië wandelde, met als doel daar later over te gaan schrijven, speelde éen ding nogal nadrukkelijk mee. Er bestaat geen land waarvan elke morzel gronds al zo goed beschreven is. En veel manieren om daar nog aan toe te voegen bestaan er niet.

Sinds ik Theroux’ boek las, decennia terug, merk ik dus dat het mij een methode heeft aangereikt om andere schrijvers mee te beoordelen. Voegen ze desondanks iets toe, door hun beschrijvingen? Zijn hun boeken onverwisselbaar eigen?

En dan blijkt bijvoorbeeld dat de ene bundel van Berno Barnard me, door zijn algemeenheden, al snel vervelen kan, terwijl een ander boek, van dezelfde auteur me wel pakt; omdat hij zichzelf ditmaal niet weg kon steken. Een vage buitenlander was me aangenaam om te lezen, omdat uit alles een liefde voor Engeland spreekt; en tegelijk het besef blijft drukken altijd een vreemdeling te zullen zijn, in dat land.

Engeland is dan ook een rode draad in Barnard’s leven. In 1956, na de Hongaarse revolutie, meenden zijn ouders dat ze in dat land veiliger waren dan op het ‘continent’. Daarop volgden vakanties, een jaar op de universiteit van Plymouth, en later nog weer een lang verblijf met zijn eigen gezin.

Mooi aan dit boek is bijvoorbeeld dat duidelijk wordt hoe eerst de vader de zoon tot het land heeft gebracht, en dat Benno Barnard op zijn beurt nu zijn kinderen met het virus probeert te besmetten.

Bovendien stamt de familienaam Barnard uit Engeland, en is er zelfs een stamslot. Eén van de verhalen bestaat dan ook uit een queeste naar dat goed. Bovendien is dat een herhaling van een tocht die zijn vader al eens ondernam. Maar de zoon, die in diens voetsporen stappen wil, merkt dat reizen met het openbaar vervoer enige decennia terug waarschijnlijk een stuk makkelijker ging.

Aan het boek kleeft wel dat gedeelten waarschijnlijk ook al elders zijn gepubliceerd. Dus zijn er weleens herhalingen; die dan niet verantwoord worden; en daarmee lichtjes storen. Er staat een paar keer te vaak in het boek dat de Engelsen, in een compliment dat toch neerbuigend wordt, de Nederlanders zien als de minst vreemde vreemdelingen.

Benno Barnard, Een vage buitenlander
terug naar Engeland

252 pagina’s
Atlas, 2009

[x]