Atlantic ~ Simon Winchester

► door: A.IJ. van den Berg

Een boek dat de geschiedenis beschrijft van een oceaan, kan dat? Of is uiteindelijk eerder de ambitie van Simon Winchester te prijzen dan zijn schrijfkwaliteiten?

Wat Atlantic in elk geval lukte, was om me erover te laten nadenken dat de Atlantische Oceaan ooit geboren is. Want, ooit zaten de continenten aan elkaar vast, in Pangea, maar de schollen dreven uit elkaar.

Net zo zal de oceaan ooit teloorgaan.

Voor de rest valt dit boek uiteen in een paar thema’s. Er is de geschiedenis van de oceaan als vaarroute — die betrekkelijk jong is, omdat het tot de vijftiende eeuw zou duren voor anderen dan de vikingen iets durfden.

Er is het verhaal over hoe we onze eerbied voor al dat water verloren hebben. Toen het nog een maand duurde om per zeilschip aan de andere kant van de oceaan te komen, was de oceaan nog een vijand. Maar met het vliegtuig, en het verlies van het directe contact, is ons benul grotendeels weg. Volgens Winchester is het kwestie van tijd voor iemand met veel vrije tijd zich invet, om het water over te zwemmen.

Vele roeiers gingen de zwemmer inmiddels al voor.

Ook is er nog het verhaal over de opwarming van de aarde, en het dreigende smelten van het ijs op de polen. Waarbij dan ook de vele golfstromen behandeld worden; of de tijd die het kostte om iets van die bewegingen te begrijpen.

Ik vond dit boek evenwel het indrukwekkendst als het mij onverwachte nieuwtjes vertelde. Zo komt er het puur autobiografische feitje langs dat Winchester, als journalist, nog gevangen heeft gezeten bij de Argentijnen tijdens de Falklands-oorlog.

Aardig was ook dat de Noordzee tegenwoordig bij de Atlantische Oceaan gerekend wordt — en dat er instanties zijn die beslissen waar een zee ophoudt en iets anders begint.

Vervelend aan Atlantic was voor mij dat Winchester met regelmaat bekende paden afliep. Een auteur als Mark Kurlansky heeft met zijn boeken over de kabeljauw, of de Baskische zeevaart, terloops ook een uitgebreide geschiedenis van de Atlantische Oceaan geschreven.

Winchester en Kurlansky zijn allereerst vertellers. Dus verschillen ze vrij weinig als zij het over hetzelfde hebben.