Wilde vlees ~ Joep P.M. Schrijvers
Zitten er ideeën achter hoe onze emoties constant geprikkeld worden? Joep Schrijvers stelde zich de vraag, en keek daarbij bovendien welke rol technologie speelt bij dit al.
Ik heb daar ook weleens over nagedacht, en dat zou me dus bij uitstek geschikt maken om Het wilde vlees te bespreken. Toch valt me dat moeilijk.
Misschien omdat Schrijvers nergens iets schrijft waarvan ik verbaasd opkeek, getroffen omdat hij iets in tekst had weten te gieten waarvoor ik nooit de woorden had kunnen vinden.
Misschien omdat er over een redelijk abstract onderwerp als dit niet anders te schrijven is dan tastend, in plaats van ziend.
Zeker is dat ik Schrijvers vind overdrijven. Hij beziet alle ontwikkelingen als onderdelen van een nieuw totalitarisme. Als doelen waarvoor de middelen ondertussen de echte mensch vermorzelen.
En zeker. Voor wie deze elementen wil zien, zijn ze absoluut aanwezig in al dat wij samenleving noemen, of economie. Daarmee zij alleen niet gezegd dat al het andere daarmee te negeren is.
Crux van Schrijvers’ boek lijkt me deze alinea:
De mens kom steeds meer terecht in de systemen van de cybernetische controle. Hij raakt getomtomtiseerd. Overal vinden we meetinstrumenten en normen waarmee hij wordt doorgelicht. De Franse filosoof Foucault zong het lied van de Huxley’s, Lewins en Orwells gewoon mee. Controle en toezicht zijn de belangrijkste instrumenten om de bevolking productief te maken en in het gareel te houden. De monitoringsfilosofie en de bijbehorende meetmethoden, die gebruikt worden in de supply chains en de geïndustrialiseerde dienstverlening worden nagenoeg kritiekloos overgenomen in de wereld van de organisaties, de overheid en in het privé-leven. Alles moet aan criteria en normen vodoen. […] [161]
En daaraan hield ik toch te zeer het idee over: consultant, en schrijver van managementboeken, bekijkt welke uitwassen uit zijn oorspronkelijke beroep ook tot in andere sectoren zijn doorgekankerd.
Alleen waagt hij zich daarmee op het terrein van het cultuurpessimisme enerzijds, en anderzijds de sociologie. Daar hebben andere auteurs het al veel bruiner gebakken dan Schrijvers doet. Bovendien heeft hun werk toch ook andere inzichten opgeleverd op wat het precies is dat de mens allemaal in toom houdt. Elias’ civilisatietheorie kan zo’n mechanisme zijn.
Vergeleken daarmee bestrijkt Het wilde vlees een klein veld.
Het is enkele malen goed om de drogredeneringen te signaleren, achter politieke besluiten.
Alleen weet ik nu, kort na het boek te hebben gelezen, ook al niet goed meer wat het bracht. Dat is zelden een goed teken. Juist omdat het besprokene leeft bij mij.
RSS feeds