Vom Leben gezeichnet ~ Harald Martenstein

► door: A.IJ. van den Berg

In een international onderzoek werd ooit aan Duitsers het grootste gevoel voor humor toegeschreven. Niet dat dit een kwaliteit was. Maar de Duitsers lachten van alle volkeren het makkelijkst, om vrijwel alles. Of misschien beter: ze lachen om vrijwel niets.

En ik moet altijd aan dat onderzoek denken als ik Duitse pogingen tot humor zie op televisie. Daarvan deugt de maat zo zelden.

Met Duitse literatuur is men wat dit betreft beter af. En van de huidige columnisten vind ik Harald Martenstein inmiddels toch wel erg goed.

Zo los, in zijn wekelijkse bijdragen voor het tijdschrift Die Zeit, is het weliswaar niet altijd raak. Maar dan staan zijn woorden ook op zich.

In een bundel als deze, Vom Leben gezeichnet, werkt de bundeling juist zo goed. De ene column maakt dan ontvankelijk voor de volgende. Een toon is gezet, en kleine variaties op het leitmotiv verrassen al.

En dan hoeft Martenstein soms niets te doen om de waanzin van iets te tonen. Zo ging hij op voor een vaarbewijs, en bestond de leerstof daarvoor er vrijwel alleen maar uit om krankzinnige scheepvaartsterminologie uit het hoofd te leren. Vragen naar het nut daarvan is zinloos.

Bei anderen Wörtern hilft nicht mal die offizielle Definition im Lehrbuch weiter. Zum Begriff “Klampe” heißt es im Buch: “Eine Klampe ist eine doppelarmige Knagge.” Beim Stichwort “Knickspanter” erklären die Autoren: “Alle Halbgleiter sind Knickspanter.” “Schwojen” ist “das Pendeln eines Bootes um seine Muring.” Oder “Lippe”: “Die Lippe ist eine klauenartige Durchführung im Schanzkleid.”

Daarbij heeft hij gelijk dat het afleggen van examens iets voor de jeugd is; op latere leeftijd heeft men inmiddels te veel kritische zin aangeleerd.

En om zulke opmerkingen gaat het dus. Iets nieuws of opvallends meepakken uit het hedendaagse leven kan elke columnist. Aan zo’n onderwerp een nieuwe draai geven, wordt dan de kunst. En Martenstein slaagt daar vaak wonderwel in.

Zijn er bovendien nog de verhalen, de vaak zo wonderbaarlijke verhalen. Zoals de geschiedenis van dat Zuidafrikaanse gezin, dat in de Apartheidsjaren een vijftigmeterbad in de tuin aanlegde, omdat de zoon zo goed zwemmen kon. Alleen kon deze nooit aan internationale kampioenschappen deelnemen, omdat er een sportboycott tegen Zuid-Afrika was.

Harald Martenstein, Vom Leben gezeichnet
Tagebuch eines Endverbrauchers

192 pagina’s
Hoffmann und Campe, 2004

[x]