Heerlijke nieuwe wereld ~ Günter Wallraff

Er deugt iets niet aan de boeken van Günter Wallraff. En ik vraag me nog telkens af wat.

Misschien is het dat ik Wallraff als persoon te zeer aan de goede kant vind staan. En daarom verlang dat hij behalve een goede onderzoeksjournalist ook een fantastische schrijver is.

Maar Wallraff blijft toch in de eerste plaats die journalist. Wat betekent dat hij weliswaar helder en effectief schrijft, maar het daarmee wel ophoudt. Terwijl echte auteurs zo vaak dezelfde onderwerpen hebben behandeld; waardoor zich vergelijkingen opdringen.

Als Wallraff even dakloos wordt, om te onderzoeken hoe de opvang geregeld is in zijn woonplaats Keulen, blijft het bij impressies. En hoe erg het ook zijn mag wat hij meemaakt, met wat meer kader, en doorleefder beschrijvingen waren zijn avonturen memorabeler geweest.

Down and Out in Paris and London it aint, deze bundel Heerlijke nieuwe wereld..

Het kan ook zijn dat me iets aan Wallraff irriteert wat helemaal niet aan hem ligt. Hij staat bekend als de man die zich grondig verkleedt en schminkt, en zo een andere identiteit aanneemt, om undercover te kunnen gaan.

Maar er zijn tegenwoordig ook zo veel irritante TV-programma’s met verborgen camera’s en undercover-journalisten, die dan helemaal niets aantonen. Zie je wel, de beveiliging van Schiphol is lek, heet het dan. Terwijl de vraag mij eerder lijkt waarom het nodig is om vliegvelden overdreven te beveiligen; en daarbij vooral passagiers te pesten.

Voor Wallraff pleit dat hij wel zulke metavragen stelt. In een mondiale economie, en een samenleving die steeds individueler wordt, zijn er verliezers. Vele verliezers. Hem staat zonder voorbehoud te prijzen aandacht voor hun positie te vragen.

Dus schminkt hij zich tot neger, om aan den lijve te ondervinden hoe angstig Duitsers voor vreemdelingen zijn. Dus gaat hij in een callcenter werken om mee te maken hoe mensen worden opgelicht per telefoon. Dus wordt hij fabrieksarbeider bij een firma die afbakbroodjes voor Lidl levert, om daar negentiende-eeuwse toestanden aan te treffen.

Winstmaximalisatie is van alle tijden, maar de bescherming die organisaties als vakbonden, of de staat, daar tegenover stellen, eroderen wel opvallend snel. Dat is geen prettige boodschap. En Wallraff weet de gevolgen goed duidelijk te maken.

Blijft het dus raar om meer van zijn boeken te verlangen. Maar dat verlangen houd ik wel.