Pluk van de Petteflet ~ Annie M.G. Schmidt

► door: A.IJ. van den Berg

Geen gevaarlijker boeken om naar terug te keren dan de favorieten uit een jeugd. Want kinderen lezen alles nog, als er maar een beetje spanning in zit. Een goede smaak ontwikkelt zich later pas; zelfs al lukt het maar heel weinig mensen om ooit tot een geheel eigen smaak te komen gebaseerd op redelijke criteria.

Maar Pluk van de Petteflet viel me behoorlijk mee. Annie M.G. Schmidt kende wel een truc of wat om een verhaal voort te stuwen. Het boek heeft zeker in de eerste helft behoorlijk vaart. Na een paar bladzijden zijn de belangrijkste personages bekend, en hun hebbelijkheden al tot in detail getekend.

Hoogstens valt een volwassene zaken op waar een kind gedachteloos aan voorbij gaat.

Iemand beschreef me Pluk ooit als een Jezus-die-terug-op-aarde-komt-verhaal. En dat aspect kleeft zeker aan het boek. De jongen krijgt geen enkele geschiedenis mee. Hij is er gewoon opeens. In zijn kraanwagentje. Bijna elk personage dat nog niet geheel verstard is in zijn volwassenheid mag hem meteen. En Pluk is hier om de dieren te gaan helpen.

Ook valt een oudere lezer op dat Annie M.G. Schmidt iets van de tijdgeest rond 1970 in het boek heeft gebracht. Pluk’s protest tegen het kappen van de bomen in het park illustreert ook dat er een omslagpunt is geweest in het denken over ruimtelijke ordening. Met het besef dat niet alles zo maar aan de autoriteiten kan worden overgelaten.

Zijn er nog andere tijdgebonden elementen die eens worden beproefd, zoals de ideeën bij protestgroepen in de jaren zestig om het drinkwater te verbeteren met LSD.

Alleen gaat het daar niet om. Uiteindelijk telt bij een boek als dit slechts dat het spanning brengt, en morele dilemma’s, maar dat alles uiteindelijk toch nog goed afloopt.

Pluk van de Petteflet roept bij mij ook de vraag op waaraan een boek moest voldoen dat mij als volwassen lezer evenzeer zou plezieren als dit boek ooit is gelukt. En dan valt bijvoorbeeld meteen al op dat de boeken die even humoristisch en anarchistisch zijn als Annie M.G. Schmidt kon schrijven altijd de spanning ontberen die haar verhalen in Pluk wel hebben.