History of Writing ~ Steven Roger Fischer
Dezelfde schrijver. Een vergelijkbare titel. En toch is A History of Writing een heel ander boek dan A History of Language.
Fischer wist van zijn geschiedenis van de taal nog een lopend verhaal te maken, beginnend bij hoe dieren communiceren. Daarentegen is A History of Writing een geschiedenis van het schrift. En ook al bestaan er van dat schrift nogal wat varianten, ze hebben allemaal vergelijkbare doeleinden. Dat hoeft niet telkens benadrukt te worden.
De schrijver koos er desondanks voor om wel heel veel varianten van het schrift te behandelen, en dit maakte het boek meer tot een naslagwerk dan een leestekst.
Dus las ik veel dat ik onmiddellijk weer vergeten zal zijn. Want hoe interessant het ook is dat een Midden-Amerikaans schrift als enige onverklaarbare parallellen heeft met een oude Chinese schrijfmethode, dat zijn geen feiten die blijven kleven; en straks nog eens nuttig gebruikt gaan worden.
Interessant is dit boek eigenlijk pas als de geschiedenis van een herkenbaar schrift gegeven wordt.
Maar, voor iemand die het Nederlands of het Engels gebruikt volstaan een paar weetjes dan wel om het onderwerp volledig te behandelen.
Het schrift ontstond toen vijfduizend jaar geleden een Soemeriër een manier bedacht om zijn administratie bij te houden.
Aan de Egyptenaren hebben we vervolgens te danken dat afbeeldingen ook voor klanken gingen staan, en niet alleen voor woorden. De Phoeniciërs vereenvoudigden de klank-afbeeldingen vervolgens tot iets waaruit uiteindelijk ook onze lettervormen van zijn afgeleid.
Aan de Grieken danken we dat er ook tekens werden bedacht voor de klinkers. Het Hebreeuws en Arabisch doen het bijvoorbeeld nog altijd zonder.
Aan de Romeinen danken we hoe onze letters er nu nog altijd zien.
En daarmee was ons Latijnse schrift er wel zo’n beetje. Moest er in de Middeleeuwen nog iemand de spatie tussen woorden bedenken. Net als dat leestekens er niet meteen waren; en nog weleens van betekenis veranderden. Daarvoor moest eerst nog de boekdrukkunst opkomen, met alle standaardisering die daar bij hoort. Schrijftaal kan nog altijd behoorlijk afwijken van hoe ergens wordt gesproken.
Mooi is in elk geval hoe een boek als dit verduidelijkt dat alles aan de manier waarop ik hier taal gebruik uitgevonden moest worden. En door de voorbeelden van andere schriftsoorten laat zien dat weinig daarin vanzelf spreekt.
Want door de geschiedenis, en dan vooral de rol daarin van West-Europa als kolonisator, lijkt het al te vanzelfsprekend dat de hele wereld het Latijnse schrift gebruikt. Mede daardoor worden zelfs bijzondere eigenschappen toegedacht aan dat alfabet met zijn 26 letters. Het systeem is zo simpel dat uiteindelijk iedereen het wel zal gaan gebruiken, zo heet het dan.
Maar A History of Writing laat in elk geval zien dat het juist voor de ervaren gebruikers niet uit maakt hoe simpel of complex een schriftstelsel is. Wat Japanners benutten is onbegrijpelijk. Voor ons; en vanuit ons perspectief. Maar nu net niet voor Japanners die er mee zijn opgegroeid.
[ is vervolgd ]
RSS feeds
Jan Antoon Mariën op 30 november 2012 @ 10:21:06
Beste,
ik vond Fischer’s A History of Language ook zeer interessant. De geschiedenis van het schrift werd op zeer heldere wijze behandeld door twee schrijvers van bij ons: Ben Engelhart en Jan Willem Klein in hun boekje 50 eeuwen schrift.
We moeten het dus niet altijd over de plas zoeken.
Vriendelijke groet,
Jan Antoon