Bullet Park ~ John Cheever

► door: A.IJ. van den Berg

De kwaliteit van Cheever’s korte verhalen staat voor mij buiten kijf. Maar zijn romans brachten mij nooit een vergelijkbare opwinding.

Inmiddels weet ik dat ik vele boeken op te jonge leeftijd heb gelezen. Zoals Cheever’s lange fictiewerken.

Ook zijn roman Bullet Park heeft een melancholie die waarschijnlijk pas overkomt bij een lezer die al wat levenservaring heeft opgedaan.

Weliswaar wist ik ook als jong mannetje met sardonische zekerheid al dat vrijwel alles vergeefs is. Met de jaren verdween toch dat kille en harteloze cynisme achter deze kennis.

Bullet Park bevestigt dat Cheever dé chroniqueur was van het lege bestaan in de Amerikaanse suburbs en slaapsteden. De roman beschrijft twee levens daar. Zoals dat van Elliot Nailles, die veel van zijn vrouw en zoon houdt. Wel heeft Nailles pillen nodig om de treinreis te overleven elke dag als forens naar New York.

Zijn tegenspeler heet Paul Hammer. Dat is een veel onvoorspelbaarder figuur. Te rijk voor zijn eigen bestwil is hij bijvoorbeeld, door een legaat van een grootmoeder — terwijl hij een nooit erkend natuurlijk kind is.

Hammer vertaalt op gegeven moment de poëzie van Montale. Maar als dan blijkt dat er al een vertaling bestaat, deert dit hem niet.

Merkwaardig aan de roman is dat je als lezer de hele tijd weet dat er een confrontatie moet gaan komen tussen die twee mannen. Hammer and Nailles. Hamer en spijkers. Maar Cheever biedt die confrontatie pas in de allerlaatste bladzijden, en is daar dan wel heel summier over. Wat er gebeurt, wordt nog net in wat droge zinnetjes benoemd. Maar dat was het dan.

En misschien dat ik voorheen teleurgesteld was over dit onverwachte einde, met zijn religieuze lading bovendien; over het plot dat nooit een plot was.

Ondertussen gaat het me allang niet meer om de onverwachtse ontknoping van de reis. Ik wil onderweg wat te beleven hebben. En deze roman bood opmerkelijk veel aan rijke taal in de beschrijving van die levens.

John Cheever, Bullet Park
256 pagina’s
Vintage Classics 1993, oorspronkelijk 1969

[x]